Leonardoschool: speciaal onderwijs voor hoogbegaafden

Met het nodige landelijk rumoer is een nieuwe basisschool voor hoogbegaafde kinderen aangekondigd: in augustus zal in Venlo de eerste Leonardoschool de deuren openen. Reden eens te gaan praten met initiatiefnemer Jan Hendrickx,  over vorm en inhoud van de school. (1265 woorden)

We weten al langer dat het onderwijs aan begaafden niet altijd optimaal is. Wat is precies de aanleiding voor uw initiatief?
Ik ben drieëndertig jaar directeur geweest van een basisschool. De laatste tien jaar deden we daar vrij veel aan compacten en verijken. In die tien jaar is me langzamerhand duidelijk geworden dat die aanpak onvoldoende is. Tegelijkertijd zag ik dat buitenschoolse plusactiviteiten juist wel veel effect hadden. Ik ben ook wat dieper in de achtergronden gaan duiken. Dan kom je onthutsende gegevens tegen. Dat de helft tot tweederde van de begaafde leerlingen problemen krijgt op school. Dat maar 16% van de begaafden een universitaire studie afrondt. Dat leidde bij mij tot de conclusie dat begaafde kinderen een eigen school nodig hebben, net zoals de zwakbegaafde kinderen naar speciaal onderwijs gaan.

Stel dat mijn kind hoogbegaafd is, waarom zou ik dat kind naar een Leonardoschool sturen?
Begaafde kinderen hebben een almaar groeiende ontwikkelingsvoorsprong ten opzichte van normale kinderen, uiteindelijk zit daar wel 3 tot 6 jaar tussen. Dat kan het reguliere onderwijs onmogelijk opvangen. De expertise, tijd en aandacht die zo’n kind vraagt kan je van een gewone leerkracht niet vragen. Begaafde kinderen moeten daarom niet in het regulier systeem geduwd worden, het systeem moet aan hun mogelijkheden worden aangepast. Onze Leonardoklassen tellen maximaal 16 leerlingen. Bij ons zullen de kinderen 10% tot 20% van het reguliere programma volgen. De vrijkomende tijd wordt gevuld met leergangen als Engels, Spaans, filosofie, communicatie, sociale vaardigheden, effectief leren, leren ondernemen, brede aandacht voor kunst en cultuur enz. Verder roosteren we Leonardotijd in, vrije tijd eigenlijk. Dat kan ingevuld worden met het bijspijkeren van onderpresteerders of kinderen met een specifieke probleem (sensomotoriek, dyslexie e.d.).Of met het werken naar eigen keuze, zoals schaken, verdieping in techniek, muziek.

Wat zijn de eisen voor toelating op een Leonardoschool?
De kinderen zullen redelijk uitvoerig getest worden, een dagdeel lang. Een SON-test meet de intelligentie en motivatie. Hun IQ moet boven de 130 uitkomen. Dat is een harde grens. Haal je die niet, dan kan je het een halfjaar later nog eens proberen. We hebben verder een uitvoerig intakegesprek met de ouders. We observeren de kinderen in een groep, om te zien hoe ze met andere kinderen omgaan. Zo proberen we een zo compleet mogelijk beeld vast te stellen om de begeleiding van de kinderen te optimaliseren.

Wat kost de school?
Niets. De kinderen worden administratief ondergebracht bij onze partnerorganisaties, dat zijn de stichting Fortior in Venlo en de stichting MosaLira in Maastricht. Zij ontvangen voor de leerlingen een vergoeding van het ministerie van OCW en sturen die door naar ons. Dat is niet toereikend, vanwege de kleinere groepen en de speciale projecten. Dus werven we andere fondsen. Deels uit het bedrijfsleven, deels uit de vrijwillige ouderbijdrage. Dat gebeurt naar draagkracht. Aan de bijstandsmoeder met een begaafd kind zullen we niets vragen. Vermogende ouders zullen we om een bijdrage van €250 per maand vragen. De rest zit daar tussenin. We hebben binnenkort een gesprek op het ministerie van onderwijs. We vinden dat onze school zich kwalificeert voor het etiket speciaal onderwijs en willen de daaraan gekoppelde financiering ontvangen.

Hoe voorkomt u dat u met een school vol zorgleerlingen komt te zitten?
Ik weet dat er onder de begaafden relatief veel kinderen zijn met bijvoorbeeld asperger of ppd-nos. Dat hoeft op zich geen probleem te zijn, het hangt helemaal af van de mate waarin hen dat parten speelt. In twijfelgevallen komen ze drie maanden op proef. Maar kent u het vooruitwerklab van het CBO in Nijmegen? Daar komen begaafde kinderen uit het hele land wekelijks naar toe. Ze leren en doen daar dingen waar ze op hun eigen school geen ruimte voor hebben. U moest het eens zien: in Nijmegen bloeien die kinderen helemaal op. Hun problemen komen juist voort uit het klem komen te zitten op school. Ik verwacht daarom dat de problemen van deze kinderen voor een groot gedeelte gewoon verdwijnen, zodra ze aan de slag kunnen met de Leonardoprojecten en met elkaar.

Wat verwacht u van uw leerkrachten en waar vindt u die eigenlijk?
De eerste voorwaarde is: accepteren dat de kinderen vaak slimmer zijn dan jezelf. Verder geven we de voorkeur aan mensen met kennis en ervaring met begaafden. Leerkrachten die weten dat ze vragen moeten stellen als: ”hoe zou je………” in plaats van: ”wie weet………..”. We gaan in eerste instantie werven uit het lerarenbestand van de partnerorganisaties. De meeste hoogbegaafde kinderen hebben zware schooljaren achter de rug, maar ook altijd een jaar gehad dat het wel goed ging. Dat blijkt dan vaak te komen door die ene leerkracht. Die moeten we dus zoeken. We zullen ook zeker zorgen voor goede bijscholing, Zowel over hoogbegaafdheid als op de diverse modules die speciaal voor de Leonardo scholen zijn ontwikkeld.

De samenwerking met de partnerscholen, is dat puur administratief, puur praktisch en alleen voor de aanloop of ook structureel?
Structureel. Komend jaar betrekken we leegstaande schoolgebouwen in Maastricht en Venlo. In Venlo wil de partnerstichting gaan bouwen om de diverse vormen van regulier en speciaal onderwijs onder één dak te brengen. Dan kunnen kinderen met een IQ van 120 ook modules bij ons volgen. Of verzorgen onze kinderen een lessencyclus in een klas van de partner. Zo krijg je communicatie en interactie met kinderen van andere scholen.

Hoe verloopt de inschrijving?
In Venlo heb ik al dertig vooraanmeldingen, terwijl de inschrijving officieel nog niet gestart is. Op www.leonardoschool.nl vinden ouders achtergronden, het lesprogramma en de intakeprocedure. We willen in Venlo en Maastricht starten met vier groepen van maximaal 16 leerlingen. Verder hebben we overleg met Apeldoorn. Daar is een plusklas die plusschool wil worden, misschien wel als Leonardoschool. In Renkum hebben we overleg gehad met de gemeentelijke top, om voor de regio Arnhem/Wageningen volgend jaar een Leonardoschool te starten. De reacties zijn dermate positief en overweldigend dat we ons schema kunnen vasthouden: over 3 a 5 jaar is er een landelijk dekkend netwerk van Leonardoscholen. Zelfs over de grens, in België zijn we in gesprek met een groep ouders die in Leuven een Leonardoschool willen starten.

Hoe zit het met de voortgezet onderwijs-poot van het Leonardoproject: de Leonardocolleges?
In Venlo moet het eerste college volgend jaar starten. Daarin is het bedrijfsleven erg geïnteresseerd. Via stageprojecten krijgen ze immers zicht op het aanwezige talent, hun potentiële werknemers. Wat me brengt op een tweede doel van ons project; het benutten van het aanwezige kennispotentieel in Nederland. Het is vreemd dat we kennismigranten werven terwijl we die ook in eigen huis kunnen aanboren.

Hoe reageert het veld der hoogbegaafden, ik las nogal wat kritiek in dagblad Trouw?
Die kritiek is later gerectificeerd. Oudervereniging Pharos bedoelde dat -zolang het reguliere onderwijs de begaafde kinderen te weinig blijft bieden- Leonardoscholen een goed alternatief zijn. Oudervereniging HINT steunt ons initiatief van harte. Binnenkort hebben we gesprekken met een aantal ongebonden deskundigen als Eleonoor van Gerven, Alja de Bruin, Sylvia Drenth, Winny Bosch, Gerbert Rebel en Dini van de Heuvel.

Uw initiatief loopt redelijk parallel met de begaafdheidsprofielscholen van SLO/CPS. Bijten jullie elkaar niet?

Op de begaafdheidsprofiel scholen wordt vooral ingezet op scholing van leerkrachten en op het scheppen van extra mogelijkheden binnen het reguliere programma. Leonardoscholen gaan niet uit van het reguliere lesprogramma, maar helemaal van het niveau van de leerlingen. Daardoor zijn er veel meer mogelijkheden om hen op niveau te bedienen, wat gezien hun ontwikkelingsvoorsprong ook noodzakelijk is.

Meer lezen: www.leonardoproject.nl en (onder voorbehoud) www.leonardoschool.nl
Artikel verscheen eerder ook in tijdschrift Talent, nr? 20??

______________

Waardeer dit artikel!!

Bovenstaand stukje werd je gratis aangeboden. Als je dat waardeert en dat wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

NB: Zonder kosten, elke cent komt in het journalistenbeursje
Naar doneren, veilig en in twee kliks. Thnx!

Geef een reactie