In de gebrekkige duiding rond gebeurtenissen op de Rode Zee is het belangrijk om de mythe te ontkrachten dat de Houthis grassroots rebellen zijn die voor de onderdrukten der aarde opkomen. ‘Houthi’s’ zijn een bevoorrechte bovenlaag die de bevolking van Jemen al duizend jaar onderdrukt.
- Houthi’s zijn geen rebellen, stam, groep of beweging. De familie al-Houthi maakt deel uit van de Hashemieten, een kaste, of bovenlaag in de Jemenitische samenleving. Hashemieten kunnen hun afkomst traceren naar Banu Hashim, de familie van de profeet Mohammed. Hashemieten zijn binnen de islam -afhankelijk van de school en gestrengheid- geziene moslims, als een soort aristocratische schriftgeleerden.
-
Paus en koning. De Jemenitische afdeling der Hashemieten is van de shi’ietische Zaydi-school, die wereldlijke en geestelijke macht tot in het extreme combineert in een theocratie; ze zijn in Jemen paus en koning ineen. Hashemitische families besturen Noord-Jemen al duizend jaar. Pas in de revolutie van de jaren zestig werd hun ‘imamaat’ afgebroken en verjaagd. Van heersende adellijke klasse werden zij plotsklaps tweederangsburgers. Hashemieten (je wordt zo geboren en komt daar niet onderuit) die ik vriend mag noemen werd het eind vorige eeuw onmogelijk gemaakt piloot te worden, vanwege hun aristocratische afkomst.
-
Contra-revolutie. Leden van de Houthi-familie -tot dan geen prominente familie binnen de Jemenitische Hashemieten- kwamen eind jaren tachtig in opstand tegen dergelijke berufsverboten en marginalisering. Begin deze eeuw namen ze de wapens op en wat volgde waren zes guerillaoorlogen -hier is waarschijnlijk de term rebellen geboren- tegen de centrale regering van Ali Abdallah Saleh. Het territorium van de Houthi’s groeide in elke oorlog en na 2010 kregen ze het voor het zeggen in het uiterste noorden. In het politieke vacuum volgend op de Arabische lente sloten de Houthi’s een monsterverbond met de afgezette heerser Saleh. In 2014 grepen ze in een coup d’ etat de macht in geheel Noord-Jemen.
-
Regime. Sinds 2014 is de oude bovenlaag der Hashemieten -onder leiding en vlag van de Houthi’s- na een onderbreking van vier decennia dus weer de heersende macht in Noord-Jemen, waar driekwart van de bevolking woont. Het afgelopen decennium heeft het Houthiregime daar een ultraconservatief bewind uitgerold waar vrouwen onder strenge voogdij van mannen staan en minderheden rechteloos zijn. Het Houthiregime heeft zich in alle economische en maatschappeijke organisaties gewrongen via zogenaamde mushrifeen; opzichters die zorgen dat alles wat gebeurt, gebeurt in het belang van de Houthi’s. Veel hoogopgeleide Jemenieten zijn afgedropen naar de diaspora, met als gevolg dat veel in Jemen in elkaar is gestort.
-
Mutahawith. Het staatsbestel is tot in de diepste porien getransformeerd in een machine die opbrengsten voor de Houthi’s genereert. Heffingen zijn er op alles, importen, exporten, brandstoffen, desnoods worden er kunstmatige tekorten gecreeerd, om grotere winsten te kunnen genereren. Van de miljarden aan hulppgelden die naar Jemen stroomden is een significant deel beland in de zakken van Houthi’s. Van de operatie lekke olietanker afgelopen zomer zijn de Houthi’s ook niet slechter geworden. Jemen staat bekend als humanitaire ramp, maar de wonderlijke relaiteit is: de winkels zijn goed gevuld en er bestaat grote weelde. In Sana’a heerst al jaren een bouwwoede. Paleizen verrijzen, de nieuwste bolides rijden er door de straten. Wil je ook profiteren, dan kun je je aansluiten bij de Houthi’s, er bestaat zelfs een nieuw werkwoord voor: Mutahawith: verhouthiseren. Zonder de juiste afkomst word je echter nooit een echte Houthi, je blijft tweederangsburger. Als je daar tegen rebelleert -de echte rebellen- mag je de Houthikerkers in.
-
Anti-imperialisten en anti-kolonialen. De Houthi’s worden al jaren gesteund door de wereldwijde beweging der anti-imperialisten en anti-kolonialen die het met feiten niet altijd even nauw neemt. Door hun getroll, slicke filmpjes van even haveloze als sympathieke guerilleros en het gebruik van termen als rebellen surfen de Houthi’s nu mee op de golf van verontwaardiging over de gebeurtenissen in Gaza. Maar net als Israeli’s op de Westbank Palestijnen van hun land jagen, jagen Houthi’s dagelijks gewone Jemenieten van hun land als ze daar toevallig hun huis willen bouwen. Jemens derde stad Taiz staat al zeven jaar onder beleg van Houthi’s, die alle toevoer blokkeren en de bevolking met granaten en scherpschutters belagen, gelijk Gaza.
-
Onberekenbaar. Mocht in Gaza de rust terugkeren, reken er niet op dat Houthi’s rustig worden. Chaos is hun core business, omdat de afgelopen tien jaar is gebleken dat chaos hun winst schenkt. Ook deze toestand is hun weer in de schoot geworpen, waardoor het lijkt alsof God aan hun zijde staat. Dat geloven Houthi’s hartgrondig: dat zij van godswege uitverkoren zijn te besturen. Niet alleen Jemen, het vizier staat nadrukkelijk gericht op Mekka, Medina, Al Quds (Jeruzalem), zelfs op Andalusie. Grote leider Abd al-Malik Badr al-Din al-Houthi wordt aanbeden als een halfgod.
-
Lieve Houthi’s. Er zijn vanzelfsprekend ook duiven onder de Houthi’s en Hashemieten, maar die zijn door de bejegening vanuit eerst Saoedi-Arabie en nu vanuit de geallieerde vloot aan de zijlijn geraakt of al eerder naar de diaspora afgedropen.
Bovenstaande is allemaal opgedane en geleende kennis. Waar ik het mis heb laat ik me gaarne corrigeren. Hopelijk laten de collega’s die zich van termen als rebellen bedienen zich eindelijk ook eens corrigeren.
Anthon Keuchenius is politiek geograaf, journalist en komt sinds 1993 af en toe in Jemen
Bovenstaand artikel stond in geredigeerde vorm op 17 januari in NRC en in vervlaamste versie op 18 januari in De Standaard.
Beeld bij artikel is geplukt van de social media rond de Houthi’s. Hieronder nog een paar, want indrukwekkend!
Waardeer dit artikel!!
Bovenstaand stukje werd je gratis aangeboden. Als je dat waardeert en dat wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.
NB: Zonder kosten, elke cent komt in het journalistenbeursje
Naar doneren, veilig en in twee kliks. Thnx!