Yemenlog 2022; Verzameld nieuws uit Jemen, met soms wat duiding (Yemen explanatory weblog for Dutch Readers)

Hieronder verzameld nieuws uit Jemen, kort en bondig, soms langer en met duiding en verwijzing.  Doorklikken via de links en plaatjes. Work in progress!
(Yemen explanatory weblog for Dutch Readers)

Hieronder 2022. Voor 2023 websurf je best naar Yemenlog 2023 
Greater Yemen, zoals sommigen vinden dat het weer moet worden
volg de allerlaatste korte nieuwtjes over Jemen bij @abumelle op twitter

War is looming of loopt het toch zo’n vaart niet?

Oktober 21-2022. Meer dan drie maanden sinds de laatste update, dat schreeuwt om actie. Ook al zit ik hier in de Andes om te studeren op een ander onderwerp. In vogelvlucht over het laatste kwartaal, omgekeerd chronologisch, in het kader van actualiteit.

Nieuwe oorlog?

Vandaag 21 oktober of eigenlijk vanochtend stuurden de Houthi’s drones naar een strategische haven in Hadramawt, dat is ver weg.  Nog eerder aanvallen op locaties in Lahj. Ook landde er een explosief nabij Balhaf, gashaven van Jemen. Dat allemaal naast de bekende granaatregens op Taiz.

Alle drie genoemde provincies in handen van de Zuidelijke onafhankelijksbeweging. Kennelijk zien de Houthi’s hen als voornaamste tegenstander, nu de verjaagde regering van Jemen sinds april door interene onenigheid en derhalve stuurloosheid opnieuw aan gezag heeft ingeboet.

De Houthidrones zijn overigens gelijk aan de drones die Iran aan Rusland levert, die ze afvuurt naar Oekraine. Zonder militair deskundig te willen lijken: deze drones zijn goedkoop, makkelijk te assembleren van kleine, beter te smokkelen of zelfs zelf te fabriceren onderdelen en toch bijzonder effectief.

De hernieuwde vijandelijkheden volgen op het verlopen van het Ramadanbestand, dat begon op 2 april en tweemaal met twee maanden werd verlengd. De derde verlenging per 2 oktober zou zes maanden duren, maar werd door de Houthi’s -kenmerkend altijd op het laatste moment- telkens van nieuwe eisen voorzien. De VN zowel als de verjaagde regering van Jemen lieten het uiteindelijk maar lopen.

Volgens diverse analytici zouden de Houthi’s 1) het ijzer willen smeden nu het heet is, omdatze op het slagveld de boventoon voeren. En 2) aan de leiband van Iran lopen, dat nu het intern zo lastig heeft de aandacht wil verleggen en de Houthi’s opdracht geven amok te maken.

Wat betreft 1) de Houthi’s voeren militair niet de boventoon. Het bestand kwam er nadat de Houthi’s anderhalfjaar lang zonder succes oliestad Marib bestookten.  Dat leek succesvol, maar toen ze nabij waren bleek een campagne van twee weken door elitetroepen (amaliqah en tariq saleh) voldoende om hen ver terug te werpen.

Wat betreft 2) de Houthi’s zijn duidelijk gelieerd aan Iran, zowel op ideologisch (anti-imperialistsch) als theologisch (shia) gebied. Zonder Iraanse raketten en Iraans advies geen Houthi-bewind aan de macht. Maar de Houthi’s lopen niet aan de leiband van Iran, althans dat zie ik niet.

………………. later meer achterstallig nieuws …………..


Jemens derde stad schreeuwt om aandacht: hier in Taiz is helemaal geen vrede

Juli 4-2022. Miljoenen mensen leven al zeven jaar in een wurgende staat van beleg, in en rond Jemens derde stad Taiz. Afgelopen donderdagochtend schreeuwden ze om de aandacht van de wereld. ‘Wat betreft de vrede in Jemen: hier in Taiz is geen vrede. Alle vormen van leven worden op een systematische manier om zeep gebracht. Dat is allemaal intentioneel.’

Taiz is de derde stad van Jemen en ligt in meerdere opzichten precies op het breukvlak van Noord- en Zuid-Jemen. In Taiz loopt de Sarawat-bergketen die al begint in Mekka en met 3666 meter haar hoogtepunt kent bij de Jemenitische hoofdstad Sana’a langzaam af naar zeeniveau, in havenplaats Aden, aan de zuidkust van Jemen. 

Niet toevallig ligt Taiz ook precies op het snijpunt van het confict in Jemen: Taiz is al zeven jaar de belangrijkste van Jemens vele oorlogsfronten. Ruim een miljoen inwoners van Taiz en nog ruim twee miljoen eromheen leven sinds hun stad in 2015 oorlogsfront werd al zeven jaar in een staat van beleg die normaal leven onmogelijk maakt. 

 

Activiste Esharq al Maqtari op het symposium vanuit Taiz
‘We leven al zeven jaar geen sociaal leven meer’

Afgelopen week riepen activisten uit Taiz de wereld op een zelf uitgeroepen symposium ter verantwoording, via een maar matig functionerende internetverbinding.

Een schokkerig filmpje toonde inwoners van Taiz ..lees verder hier


Jemen blijft ook na luwen geweld dolen 

Juni 27-2022. Er is niet zoveel keihard nieuws dus even wat ruimte voor bespiegelingen.  Wat ik zo vaak en steeds vaker merk: Jemenieten in de diaspora hebben de hoop op een normaal moederland al lang opgegeven. Een van mijn oudste en langste bronnen heeft wat analyses over Jemen betreft nooit iets anders gedaan dan hoofdschudden. 

Hij verliet het land al diep in de vorige eeuw, toen omdat hij als hashemiet geen ruimte kreeg voor een carriere.  Dat zou met de (hashemitische) contrarevolutie van de houthi vandaag diametraal andersom zijn, maar terug is voor hem na vijfendertig jaar geen optie meer, omdat alles zo kortstondig is in Jemen en hij daar met zijn westerse gezin sowieso niet meer past.

Met heimwee spreken we soms over het vorige Jemen, maar zodra ik daarin een spoortje optimisme vertoon boort hij dat genadeloos de grond in. Nee Abumelle, de Jemenieten zullen elkaar het leven zuur blijven maken, nog wel honderd jaar.

Vorige week sprak ik een Jemeniet die Jemen pas in 2018 verliet en via Jordanie, Turkije en tenslotte Maleisie in Nederland terecht kwam. Hij zegt  geen nieuws over Jemen meer te lezen en als je iets vraagt over de politieke toestand haalt hij zijn schouders op, want het maakt allemaal niet uit.

Volgens hem is de houthi slechts een oprisping in een lange reeks van slechte, inhalige bestuurders die als een ziekte over Jemen heersen. ‘Je moest eens zien wat een rijkdom er nu is in Jemen. Hoeveel superdure auto’s er rondrijden, hoeveel megagrote villa’s er gebouwd worden, Niet alleen in Sana’a,ook in Taiz.’

Nee, zo is het altijd gegaan in Jemen. We hadden afash (kliek rond Saleh, red.) nu hebben we houthi. Nog tien, misschien veertien jaar en dan zijn de houthi met hun buit verdwenen en komt de volgende groep Jemen domineren en plunderen. Nee, met Jemen wordt het nooit wat. Ik en mijn gezin gaan ons leven hier in het westen opnieuw opbouwen.   

De week daarvoor sprak ik een Jemeniet die het conflict in een internationale context plaatst. We hebben natuurlijk de anti-imperialisten die de houthi’s zien als vrijheidsstrijders die het juk van VS, de Saoedies, van eigenlijk alle kapitalisten zo heldhaftig hebben afgeworpen.

Met instemming van de houthi zelf zien zij de houthi als heuse rebellen, vandaar dat ik tegen die benaming vaak zo ageer. De houthi zijn geen rebellen in de zin van volks, guerilla, helden, underdogs, vrijheidsstrijders, de houthi zijn een kaste die de macht heeft terugveroverd nadat ze dertig jaar de tweede viool moesten spelen. 

Applaudiseren doen deze anti-imperialisten trouwens ook graag voor Assad, Iran, Poetin, Mao Zedong, u kent ze wel. Ze haten doorgaans hun eigen land.  

De vriend van vorige week ziet het conflict in Jemen in dezelfde termen, maar dan negatief, als in een internationale samenzwering. De houthi is geen project van Iran, maar een dominosteen in een zorgvuldig uitgestippelde route van China en Poetin. Die voert China en Poetin via het breken van de westerse hegemonie naar de vestiging van een staatsgeleide wereldheerschappij. 

Je wordt er allemaal niet vrolijk van.  Meer vrolijk zou je kunnen worden van de column vandaag van mevrouw Roelants, als je niet beter wist. Het oppervlakkige verhaal dat de oorlog er een is tussen de Saoedies en de houthi, en dat MbS nu afhaakt en vervolgens de naieve constatering dat er vrede heerst. Nee de oorlog is er een tussen Jemenieten, met de Saoedies als een van de kwalijke geldschieters. 

Ik ken ook nog een Jemeniet en een bijna Jemeniet (net over de noordgrens) die vinden dat er in Jemen helemaal geen oorlog is of was. Ja, soms wordt er wat geschoten maar ondanks dat mensen daarin het leven laten is het strijdgewoel meer een soort theater waarin het opgeworpen stof dient om te verhullen hoe bepaalde groepen de economie naar hun hand zetten, bijvoorbeeld door de energiemarkt zo af te knellen dat ze megawinsten kunnen maken. In die analyse schieten de gewone Jemenieten niet zoveel op met vrede, want de oorlog is een economische en die duurt gewoon voort.

Tenslotte nog even de laatste stand in de crowdfund voor  de tanker: negentigduizend dollar van de vijf miljoen zijn binnen, in twee weken. Dus de berging van de tanker kan misschien in 2023 wel plaatsvinden, wie weet. 


Jemen verlengt bestand met twee maanden. Tot 2 aug 19:00 uur.

Juni 2-2022. Strijdende partijen in Jemen verlengen hun bestand met twee maanden, aldus VN in een persbericht. De voorwaarden zijn dezelfde als in het vorige bestand, dat vanavond om 19.00 zou verlopen en nu dus tot 19:00 uur op 2 augustus is verlengd. Grootste struikelblok blijft Taiz, aldus ook Al Jazeera.  Zie verder het (niet meer premature) artikel hieronder. 

Het ramadanbestand verloopt vandaag, maar Jemen verlengt de vrede met twee maanden

Juni 1-2022. Vandaag verloopt het Ramadan-bestand, gesloten op 1 april tussen het Houthi-bewind van Noord-Jemen enerzijds en Saoedi-Arabië en de verjaagde regering van Jemen anderzijds. Het bestand is grotendeels nageleefd en zorgde voor zoveel verlichting in Jemen, dat een verlenging met twee maanden al bijna rond is. 

Zeven jaar al strijden de Houthi’s tegen Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en de door de Houthi’s verjaagde regering om hegemonie over Jemen. Met als resultaat een gefragmenteerd land, naar schatting vierhonderdduizend dodelijke slachtoffers, vele miljoenen vluchtelingen en een bevolking die voor driekwart afhankelijk is van hulp uit de Jemenitische diaspora, aangevuld door internationale hulporganisaties

Hegemonie

Afgelopen winter leek de strijd om de Jemenitische hegemonie in het voordeel van de Houthi’s uit te vallen. Na bijna een jaar van tomeloze aanvallen stond Ansarallah -’de volgers van God’, zoals de Houthi’s zichzelf noemen- in november 2021 voor de poorten van de stad Marib………..                 lees hier verder



Opbrengst  donorconferentie lekke olietanker valt tegen. Crowdfunding gaat door tot eind mei.

Mei 11-2022. Drieeëndertig miljoen dollar is vanmiddag opgehaald onder donoren, bij de crowdfund voor het leegpompen van de wrakkige olietanker voor de kust van Jemen. Nederland zelf droeg een kleine acht miljoen dollar bij. Nog deze maand moet er nog eens veertig miljoen bij om de operatie te kunnen starten voordat ’the weather window to transfer the oil will close’.

De conferentie vond plaats onder auspiciën van de VN maar werd feitelijk gedraaid in de studio van de Rijksdienst voor Ondernemend NL en gemodereerd door medewerkers van de NL ambassade voor Jemen. Die zaten in Amman en Den Haag.

We zien daar rechts aan tafel zitten David Gressly, hoofd van de VN in Jemen. In het midden zit Saher Ghanem, de ambassadeur van Jemen in NL. Links zien we de  diplomaten Rene van Hell en Guusje Korthals Altes.

De onlineconferentie was niet openbaar, maar er kwam wel een screenshot naar buiten, waarop we enkele van de 81 deelnemers kunnen zien 

Tegelijkertijd ging ook eindelijk de animatie ‘live’ die de afdeling communicatie van Boskalis /Smit salvage al eerder maakte, op verzoek van de VN. Zie hieronder!

De persverklaring na afloop benadrukt dat de inzameling vandaag de start is van een crowdfund voor in totaal 140 miljoen dollar. De eerste tachtig voor  de noodzaak voor het opruimen van de oude tanker, de volgende zestig voor de aanschaf van een nieuwe offloading tanker voor het Noordjemenitische houthi-bewind, want zo werd dat in maart overeengekomen. 

Nederland zelf droeg bijna acht miljoen bij, Duitsland volgde met tien miljoen. Verder droegen UK, EU,Qatar, Zweden, Noorwegen, Finland, Frankrijk, Zwitserland and Luxemburg onbekende sommen bij. Grote afwezigen waren de VS en de Arabische buurlanden van Jemen, die moeite hebben met de ‘cadeautjes’ die het houthibewind in Sana’a van de wereld ontvangt. Met name nemen ze aanstoot aan de donatie van een nieuwe FSO tanker voor de houthi’s, die dat juist als voorwaarde inbrachten in de onderhandelingen .

Jemenwatchers hadden vooraf een hogere opbrengst verwacht, de conferentie zelf zou volgens analisten een formaliteit zijn, maar dat viel dus tegen. Mogelijk passen niet-statelijke, commerciele partijen  het ontbrekende bedrag bij, waaronder een aantal oliemaatschapijen die deels eigenaar en dus mede-verantwoordelijk zijn voor de olie in de tanker. Ook is er het hardnekkig verhaal dat Kuweit met de donatie van een vervangende tanker de begroting rond zou maken.  

Enige haast is wel geboden, aldus de deelnemers aan de conferentie waaronder de Nederlandse minsters Wopke Hoekstra en Loesje Schreinemakers. Volgens Auke Lootsma, de Nederlandse voorman van de UNDP in Jemen is die haast geboden omdat ’the weather window to transfer the oil will close. By October, high winds and volatile currents make the operation more dangerous and increase the risk of the ship breaking up.’ 

De eerste diplomatieke tegenvaller is ook al binnen. Gisteravond -dus aan de vooravond van de donorconferentie-  liet het ‘Supervisory Committee for the Implementation of the Urgent Maintenance of the Floating oil Tanker Safer’ een persverklaring uitgaan waarin ze zich teleurgesteld toonde over het uitbijven van een operational plan. Volgens het Supervisory Committee zou de ingezamelde tachtig miljoen net als de ingezamelde gelden voor de vorige pogingen verdampen binnen de VN-organisatie, zonder dat er ook maar iets aan het probleem is verholpen.


Geld voor opruimen Safer is binnen, maar daarmee is de lekke olietank nog lang niet opgeruimd (1)

Mei 10-2022. Vanmiddag biedt de wereldgemeenschap op het opruimen van de lekke olietanker voor de kust van Jemen. Tachtig miljoen dollar is nodig voor de noodoperatie, uitgevoerd door de Rotterdamse bergers van Smit Salvage. Maar geld is eigenlijk het grootste probleem niet. Dat zijn de onderlinge verhoudingen in Jemen en de perverse prikkels van de oorlogseconomie. 

Lees dit losse artikel verder hier 


Bestand Jemen wankelt na uitstel en geruzie over eerste vlucht sinds zeven jaar

April 24-2022. De vlucht van Yemenia van Amman naar Sana’a die vanochtend zou plaatsvinden is gisteravond geanulleerd. Er zou verschil van mening zijn tussen het  houthibewind en de verjaagde regering over wie aan boord mogen. 

Volgens het verjaagde bewind was er overeenstemming over tweehonderd passagiers maar verschil van mening over nog eens nog zestig passagiers. Dat zouden passagiers zijn met houthi-paspoorten en houthi-visas, documenten die de verjaagde regering niet erkend.

Op de achtegrond verwijten van de regering dat de houthi’s ook militaire adviseurs uit Iran (ICRG) op die passagierslijst hebben gezet.   

Het zou de eerste commerciele vlucht in zeven jaar geweest zijn en een teken van detente, gevolg van een bestand dat begin deze maand gesloten werd tussen het houthi-bewind in Noord-Jemen en de coalitie onder leding van Saoedi-Arabie en de Verenigde Arabische Emiraten.

Luchtvaartmaatschappij Yemenia verontschuldigt zich voor de late annulering, volgens hen als gevolg van het uitblijven van toesteming van de autoriteiten.  Yemenia zegt te hopen de vluchten naar Sana’a binnenkort alsnog te kunnen hervatten. 

De vlucht naar Sana’a is een essentieel onderdeel van het bestand, dat met het hervatten van olieleveranties uitwisseling van krijgsgevangen veelbelovend startte. De wapens hebben echter nooit gewegen en het uitvallen van de vlucht naar Sana’a doet het bestand wankelen.   

Elders in Jemen nemen schermutselingen toe. Vanuit Marib steeds meer meldingen over granaatbeschietingen en ook in langs het front tussen houthi’s en zuidelijke troepen in de provincie al Dahlea een toenemend aantal meldingen van gevechten


Zondag eerste vlucht naar Sana’a na zeven jaar
Geruzie in Presidentiele Raad
Houthi’s beloven geen kinderen meer te ronselen

April 21-2022. Ze zijn er uit: zondag aanstaande vertrekt om acht uur lokale tijd een vliegtuig van Yemenia vanuit Amman, Jordanië naar Sana’a, hoofdstad van Jemen. Waar het rond tien uur zal landen, misschien wel vol uitzinnige mensen.

Belangrijker zijn nog de mensen die met de terugvlucht Jemen kunnen verlaten, waaronder velen die al jaren wachten op noodzakelijke medische behandeling buiten Jemen. 

Het zullen de eerste commerciële vluchten zijn sinds op 25 maart 2015 de coalitie van buurlanden van Jemen (met steun van US, UK en nog wat landen) het luchtruim (en zee- en landruim) van Jemen afsloot. Reden waren de eerdere machtsovername (coup) door de houthi’s en de daaropvolgende wapenleveranties vanuit Iran. 

Kindsoldaten

In een andere hoopgevende ontwikkelingen ondertekende het Noord-Jemenitische houthibewind een overeenkomst om een einde te maken aan het werven van minderjarigen voor hun legers. De andere, verjaagde maar legitieme regering van Jemen had zo een overeenkomst al jaren eerder getekend.

Kindsoldaten zijn in Jemen geen uitzondering.  Met name de houthi’s ronselen veel kinderen, zowel voor aanvullende werkzaamheden als boodschappenjongens in het leger, als voor gebruik als kanonnevoer.

Ronselen is niet altijd het goede woord. Sommige kinderen monsteren uit vrije wil aan, al is het curriculum van scholen zodanig gewijzigd dat je gerust van propaganda mag spreken, waaronder kinderen zich aanmelden om vijanden uit Jemen te verjagen. Andere kinderen monsteren aan om het gezinsbudget aan te vullen. Maar er zijn ook gevallen van pure dwang.

De houthi’s krijgen nu zes maanden om rekruten van onder de 18 te identificeren en in de non-militaire samenleving te reintegreren. Volgens een voorvechter van de overeenkomst -via een DM via twitter- is het ‘een positief signaal’, maar moet dit alles ‘goed gemonitord worden omdat de houthi’s in 2012 een soortgelijke overeenkomst aan hun laars lapten.’

Gewriemel en geruzie in de Presidentiële Raad 

In de nieuwe Presidentiële Raad die twee weken geleden (zie onder) vanuit de Saoedische hogedrukpan tevoorschijn kwam rommelt het al aardig. Benoemingen hier en benoemingen daar, alle geledingen kiezen positie in de potpourri aan soms tegenstrijdige belangen die zich in dit anti-houthi-lichaam verenigen.

Eergister werd de PR ingezworen, in Aden. Een van de belangrijkste deelnemers aan de Raad -Aidaroos al-Zubairi- wiste uit zijn eed de woorden over de eenheid van Jemen, die anderen wel uitspraken.  Reden is duidelijk, Zubairi vertegenwoordigt het naar onafhankeljkheid strevende Zuid-Jemen. 

Volgens een Nederlands-Jemenitische Jemen-watcher kan al Rashad al-Alimi -de nieuwe voorzitter van de PR  en in principe de baas – zijn hotel in Aden niet verlaten omdat zijn leven dan gevaar loopt. ‘Het gaat binnenkort weer knallen en dan begint de oorlog weer van voren af aan,’ aldus de bron. 


VN-gezant landt in Sana’a
Bestandschendingen nemen toe
Wat gebeurde er in de hogedrukpan in Riyaad

April 11-2022. De VN-gezant landde rond het middaguur in Sana’a. Het is het eerste bezoek van Hans Grundberg aan de hoofdstad van Jemen.  Grundberg is een Zweedse carrierediplomaat nog zonder lemma op wikipedia, wel op de Zweedse wiki. Dagens Nyheter noemde hem laatst ‘de Zweed die het geweld in Jemen stopte’. 

Intussen nemen de beschietingen tussen de partijen weer toe, met name rond Marib. Er wordt ook gesteggeld over de status van de tijdelijke vredesovereenkomst. De VN benadrukt dat er geen wapenstilstand is afgekondigd, maar een bestand is gesloten.

Wat dat precies inhoudt is onduidelijk. Onder andere bewapende drones vlogen de laatste dagen over Marib en lieten daar nu en dan explosieven los.  Valt kennelijk  buiten het bestand.

Van de  andere kant ook weer verwijten dat er ondanks de truce de aggressor met verkenningsvluchten boven Jemen hangt, of dat er her en de stellingen worden versterkt. In Marib, maar ook verder naar het noorden, in provincies Saada en Al Jawf, en rond Taiz.

Desondanks geen grote schendingen, geen jagers en bommenwerpers uit Saudi naar Jemen en geen drones en kruisraketten vanuit Jemen naar Saudi, en of de Emiraten.  Het Yemen Data Project concludeert dan ook dat het bestand houdt en noemt dit zelfs ‘unprecedetend’. 

Ik wilde hier ook iets schrijven over de Saoedische hogedrukpan waarin de Jemenieten in Riyad zijn gestopt. In deze toch wel onthullende tweets lees je dat de procedure ongeveer dezelfde was als die Mohamed bin Salman volgde nadat hij in Riyad aan de macht kwam en 2017- 2019 grote schoonmaak hield.

Hij stopte zijn grootste concurrenten en personen die zijn nieuwe, liberale koers in de weg stonden in het luxe Ritz Carlton. Zij mochten er pas uit nadat ze terugbetaalden wat ze zouden hebben verduisterd aan staatsgeld in allerlei corrupte deals. Of ze moesten documenten tekenen waarin ze hun neutraliteit beloofden.  

De Jemenieten werden voor de de consultaties vorige week -formeel onder auspicien van de GCC – ontdaan van hun telefoons en in verschillende zalen gestopt die ze niet mochten verlaten.  Ze kregen wel gemanipuleerde informatie over wat in de overige zalen was besloten, en dat zelf ook mochten tekenen. Weg kon niet.

De familie van de tot aftreden gedwongen president Hadi werd elders vastgehouden tot Hadi in zijn aftreden toestemde.  Ik zal vanavond nog ns op zoek gaan de bron. 


Hoe Jemen vannacht eindelijk uit de kramp schoot 
(maar direct weer in scepsis belandde)

April 7-2022.  Een zucht van verlichting ging vannacht door Jemen, nadat president Abdrabbuh Mansour Hadi het politieke speelveld verliet. Met zijn -gedwongen- vertrek komt een einde aan een zeven jaar durende, verstikkende status quo. Of zijn acht opvolgers Jemen wel vlot kunnen trekken is de grote vraag.

Hadi en zijn gevolg bezetten al zeven jaar twee verdiepingen van een duur hotel in de Saoedische hoofdstad Riyad, met goedvinden en steun van de internationale gemeenschap. Zijn enorme toelages en de corrupte manier waarop hij die toelages en andere steun aan Jemen spendeerde wekte toenemende weerzin op bij alle Jemenieten, uitgezonderd hen die ervan profiteerden: zijn familie, uitverkoren zakenmensen en een brede politieke elite.  

Hadi werd het mikpunt van spot, omdat hij Riyad in die zeven jaar alleen verliet voor medische behandeling in het Westen, maar nimmer afreisde naar Jemen om zijn volk een hart onder de riem te steken. Desondanks hield de internationale gemeenschap Hadi in het zadel, omdat hij deel uitmaakte van de beruchte resolutie 2216:  de wereld vond dat Jemen moest terugkeren naar de situatie van voor maart 2015: zonder houthi’s en met Hadi als overgangspresident naar een federaal Jemen. Het hardnekkig vasthouden aan die resolutie is in de loop der jaren echter een barriere gebleken op weg naar vrede. 

Overgangspresident Abdrabbuh Mansour Hadi zwaait af
Notoir zwak

Hadi werd in 2012 naar voren geschoven als opvolger van president Ali Abdallah Saleh, die in het zog van de Arabische lente na drieëndertig jaar moest aftreden. Hadi was toen al zijn notoir zwakke vice-president, aangesteld als excuus-zuiderling in een door het tribale noorden gedomineerde regering. Na het vertrek van Saleh en de aansluitende nationale dialoog diende Hadi als tijdelijke president, totdat het volk in het nieuwe federale Jemen een opvolger zou kunnen kiezen.

Zover kwam het nooit. In augustus 2014 stomen de houthi’s op vanuit het hoge noorden om hoofdstad Sana’a in te nemen en Hadi af te zetten. De houthi’s worden vaak rebellen genoemd, maar zijn dat geenszins. Leider Abd al-Malik al Houthi en zijn extended family zijn afkomstig uit een Hashimitische (familie van de profeet) klasse van schriftgeleerden en bestuurders. Als zodanig zijn de houthi’s een voortzetting van het shi’itisch-zayiditische Imamaat, een theocratie die de afgelopen duizend de belangrijkste delen van Jemen bestuurde.

In een blitzkrieg overlopen de houthi’s ook nu weer een groot deel van Jemen, zelfs tot voorbij havenstad Aden. Ze doen dat in alliantie met de eerder afgezette president Saleh en zijn clan Afash. Bovendien ontvangen ze politieke en militaire steun van Iran, dat twee weken lang vliegtuigen vol adviseurs en wapens naar hoofdstad Sana’a stuurt. Totdat dit de Arabische buurlanden te ver gaat en deze ‘Saoedische coalitie’ -met steun van de VS en VK- op 25 maart 2015 de oorlog om Jemen betreedt.

Patstelling

Hadi is dan al gevlucht, eerst naar Aden, later naar Riyad. Daar staat hij zeven jaar lang symbool voor de houding van de internationale gemeenschap ten aanzien van Jemen: de houthi’s moeten weg. Maar na 2570 dagen en 25.450 bommencampagnes blijken die houthi’s wel terug te dringen tot het Jemenitische hoogland, maar niet te verslaan. Andersom slagen de houthi’s er niet in de rest van het land – en daarmee economisch noodzakelijke oliebronnen, havens en exportlocaties voor gas- te onderwerpen. 

Zeven jaar duwen en trekken aan deze patstelling levert grote winsten op voor hen die deelnemen aan de oorlogs– en hulpindustrie, ten koste van naar schatting 400.00 doden, algemene ellende, honger en uitzichtloosheid. Het levert echter ook imagoschade op voor Saoedi-Arabië, dat al een tijdje zoekt naar een oplossing. Deel 1 van die oplossing is vannacht gevonden: Hadi -als symbool van de oude elite, belichaming van grootschalige corruptie en onderdeel van resolutie 2216- moet toch maar weg. 

De achtkoppige opvolger van Hadi

Een zucht van verlichting, maar ook opwinding maakte zich vannacht en vanochtend direct meester van Jemen. Als opvolger van Hadi is een achtkoppige raad aangesteld van politiek en militaire kopstukken uit alle windstreken van het land. Omdat het vooral om oudgedienden gaat is de scepsis groot: ook zij zouden louter op zoek zijn naar geld en macht, terwijl in de schaduw van hun gekibbel de houthi’s alsnog hun macht zullen uitbreiden. Tekenen dat die legitimiteit toeneemt zagen we al in de gevonden oplossing voor de lekke olietank voor de kust van Jemen.

Ook de wapenstilstand die houthi’s en de Saoedische coalitie vorige week overeen kwamen is een teken van toegenomen legitimiteit van het Noord-Jemenitische houthibewind. Formeel zitten de Saoedies en houthi’s niet om dezelfde tafel, maar al die jaren vinden wel degelijk continue onderhandelingen plaats, doorgaans in Oman, met Koeweit als oliemannetje. Voor Saoedi-Arabie is het nu zaak ook het Jemenitische contragewicht van de houthi’s zwaarder te maken. Precies daarom moest de zwakke Hadi weg. 

Geld voor dat contragewicht is ook nodig, en dat is er voorlopig in ruime mate: als beloning beloofde Saoedi-Arabië de nieuwe presidentiele raad 1,8 miljard dollar, de Verenigde Arabische Emiraten deed daar nog eens een miljard bovenop. Niet toevallig is dat bijna het bedrag dat de VN vorige week tekort kwam bij hun fondsenwerving voor de bestrijding van de humanitaire ramp in Jemen. 

In Riyad is overigens niet alleen de achtkoppige presidentiele raad aangesteld. Ook werden er diverse ‘raden’ gevormd die de presidentiele zullen adviseren. In die raden hebben wel vrouwen, minderheden en oppositieleden zitting. Het is nu de vraag aan welke formele tafel de houthi’s mogen komen zitten. Houthi-woordvoerder Al Bukhaiti noemde de nieuwe raden intussen al een verlengstuk van de bezetting, zonder enige legitimiteit. ‘De  ware legitimiteit ligt bij hen die de onafhankelijkheid van Jemen verdedigen.

Wie zijn de nieuwe leiders van Jemen?

Voorzitter van de presidentiele raad is Rashad Al-Alimi (midden boven), een technocraat die  GPC. Taiz. Bomaandslag samen met Saleh. In 2012 onderhandelde hij namens Jemen met Saoedi-Arabie over de noordgrens.

Born in Yemen’s southwest province of Taiz in 1954, Al-Alimi received his bachelor’s degree in Military Sciences from the Kuwait Police College in 1975 and another university degree in Arts from Sana’a University in 1977.

He also holds a master’s and doctorate degree in sociology both from Egypt’s Ain Shams University, which he earned in 1984 and 1988 respectively.

Al-Alimi previously served as an adviser to the president of the republic. He also headed the Supreme Security Committee and served as Deputy Prime Minister for Defense and Security Affairs and Minister of Interior.

Dan van links naar rechts en boven naar beneden. Eerst twee vechtersbazen:

1 (bovenste rij links) Abdul Rahman Abu Zara’a Al-Muharrami is de aanvoerder van de Al-Amaliqa Forces, een sterk leger dat de houthi’s telkens verjaagt wanneer die zich buiten hun territorium wagen: in 2015 uit Aden, in 2019 uit de zuidelijke Tihama en afgelopen december (2021) en januari (2022) uit Shabwa. Hij geldt als salafi (conservatief sunniitisch moslim) maar zijn leger telt behalve een aantal salafi’s uit het noorden vooral veel onafhankelijkheidstrijders uit het zuiden.

2 (bovenste rij midden) Tariq Saleh (1970) is een neef  van Ali Abdullah Saleh en voerde onder diens presidentschap de Republikeinse Garde aan, het sterkste legeronderdeel van Jemen. Toen zijn oom in 2017 werd geliquideerd door de houthi’s wist Tariq net te ontsnappen. Samen met Abu Zara’a voerde hij slag tegen de houthi’s in Tihama. Zijn troepen ……… zijn gelegerd in de westelijke Tihama, rond Mocha de stad van waaruit koffie zijn zegetocht over de wereld begon en waar de VAE nu een landingsbaan maakt om troepen en materieel aan te voeren, want Tariqs leger is inmiddels een verlengde van de Emiraatse aanwezigheid in Jemen

3 (bovenste rij rechts) Sultan Al-Aradah is de governeur van Marib en een witte raaf wat betreft goed bestuur in Jemen. 

Al-Arada was born in the central province of Marib in 1958. He graduated from Sanaa University’s Faculty of Arts and has been involved in political work for the past four decades.

He previously served as Marib’s governor when the Houthi rebels were intensifying their advances to capture the oil-rich province, further enhancing his prominence.

He also holds the rank of major general in the army and was once a deputy in parliament.

Al-Arada is considered one of the most prominent tribal and military figures in Marib and Yemen in general.



4- Aidarus al-Zoubaidi (Chairman of the Southern Transitional Council)

Born in Al-Dhalea province in 1967, Al-Zubaidi is a political leader and currently heads Yemen’s separatist Southern Transitional Council.

He previously served as governor of Aden.



5- Osman Hussein Megally (member of the People’s Congress Party and Minister of Agriculture of the resigned Yemeni government)

Megally was born in 1970. He is a lawmaker and one of the tribal leaders in Yemen’s southwest Saada province, the main stronghold of the Houthis.

In 2003, he joined the General People’s Congress and held several political positions, most notably Minister of Agriculture.


6- Abdullah Al-Alimi Bawazeer (Head of President Mansour Hadi’s Office)

Bawazeer was born in Shabwa governorate in south-central Yemen in 1979. He completed his university education in general medicine at the University of Aden, where he is currently a faculty member.

He also obtained a bachelor’s degree in Sharia and Law from the Yemeni University of Science and Technology and a master’s in Management from the University of Malaysia.

Bawazeer boasts extensive relations with various Yemeni components. He served as the Director of the Office of the Presidency of the Republic for years and is considered one of President Hadi’s inner circle.



7- Faraj Salmin Al-Bahsani 

Born in Yemen’s eastern Hadhramaut governorate in 1955, Al-Bahsani joined the national army in 1971. He is currently the governor of Hadhramaut and is also a major general commanding the second military region that operates in the province.

Al-Bahsani earned a bachelor’s degree in artillery and missiles from the Higher Military College of the Soviet Union in 1975 and a master’s degree from Russia’s Frunze Military Academy in 1983 and went on to hold several positions in the army.


De Wapenstilstand houdt al twee dagen

April 4-2022. Vrijdagmiddag overeengekomen, zaterdagavond -eerste dag Ramadan- ingegaan: een wapenstilstand van minimaal twee maanden. Geen groot nieuws kennelijk, ik hoor er niets en lees er amper over in de NL-pers.

De wapenstilstand houdt al bijna twee dagen. Nog wel gevechten rond Marib, maar dat schijnt niet binnen de overeenkomst te vallen. Nog wat geruchten over schermutselingen rond Hodeidah. Mag kennelijk geen naam hebben, daarover heerst voornamelijk stilte.

Twee schepen met brandstof mochten gisteren en vandaag na lang wachten -resp een maand, drie maanden- eindelijk aanmeren in Hodeidah om te ontschepen. Aan brandstof is grote behoefte in Noord-Jemen, er is bijna niets meer en prijzen rijzen de pan uit. Het toont opnieuw hoe ingrijpend de blokkade van Jemen is, al zeven jaar.

Verder in de overeenkomst een gevangenruil -incl een broer van president Hadi- en ‘ twee commerciële vluchten per week’ naar Sana’a airport. Is nog niet gebeurd want over de precieze voorwaarden wordt nog onderhandeld.

Net als met de wekelijkse VN-vluchten naar Sana’a -die gingen wel altijd door, vol diplomaten, hulpverleners etc.- wil de Coalitie -dat zijn de tegenstanders van de houthi’s-  de inhoud van de vliegtuigen waarschijnlijk minutieus controleren.

Dat is misschien wel precies het addertje onder het gras; volgens critici hebben houthi’s alle vierenveertig eerdere overeenkomsten uiteindelijk met voeten getreden. Vaak omdat die blokkade niet verder werd afgebouwd. 

Tijd rijp voor wapenstilstand

De tijd was meer dan rijp, voor een wapenstilstand. Dat Noord-Jemen niet terug te veroveren was door Coalitie en vorige, verjaagde regering bleek al eerder.

Na hun veelbelovende, maar uiteindelijk mislukte opmars naar Marib en de olievelden begrijpen de houthi’s op hun beurt dat ze misschien niet te verslaan zijn, maar ook geen terrein kunnen winnen. Althans niet buiten hun tribale territorium: de hooglanden van Noord-Jemen.

In verschillende plaatsen nu overleg over langduriger vrede. Foto’s uit Riyadh van zalen vol ronde tafels met Jemenieten. Nadrukkelijk zonder houthi’s, maar wel met sub-houthi’s. In Oman alle zeven jaren al praten, maar nu concreter. Koeweit speelt in veel van die gesprekken de rol van oliemannetje.

Ook bij het leegtanken en opruimen van FSO Safer, de deal die deze wapenstilstand vooraf ging en er misschien wel voorwaardelijk voor was. Maar de belangrijkste rol hierin speelt toch echt Nederland. In een good cop/badcop tafereel schijnt ambassadeur Hof de houthi’s danig onder druk te hebben gezet. Twee ingenieurs van Smit salvage plaveiden ondertussen met technische adviezen de weg naar de oplossing. 

Daar lees je hier veel maar nog niet alles over. Eerst moet er geld gevonden worden om de operatie uit te voeren. Dat zou in de orde van vijftig miljoen dollar liggen, afhankelijk van de volatiele oliemarkt. Of iets meer dan de helft daarvan, als Koeweit inderdaad de vervangende tanker wil leveren. 

De bedoevende opbrengst van de 2022 donatiecampagnes voor Jemen was ook een impuls voor de wapenstilstand. Van de begrootte 4,27$ miljard kwam slechts eenderde binne. Logisch, als je weet hoe de houthi’s die hulp afromen.

Met name de ‘Arabische broeders’ (lees de Golfstaten SA, VAE, Qatar, Koeweit)  lieten het afweten als donateurs, ook vorig jaar al trouwens. Eerdere jaren betaalden zij wel het leeuwendeel. Dat leeuwendeel betalen zij overigens nog steeds, maar dat loopt nu via hun eigen kanalen. Zou goed zijn als iemand die intransparante hulp eens onder de loep neemt.   

Tussen onderstaande en bovenstaande episode was ik even in Saoedi-Arabie, helemaal tot aan Jemen. Daarover verschenen al een stuk over de sloop van Jeddah en een stuk over de coming of age van de Saoedische arbeidsmarkt. Maar vandaar dus het onvergeeflijke gat in dit Yemenblog.

Destroying Yemen part #; het is weer volop oorlog

UPDATE 25 jan. Vannacht werd Jemen weer aangesloten op het internet. Hieronder een foto van de vermeende  elektriciens die de klus klaarden.

Op twitter nu weer veel meldingen dat de coalitie vanuit de lucht Jemen blijft bestoken.

Ook was er veel onenigheid over de bom op de gevangenis in Saada, waarbij inmiddels 85 doden en bijna driehonderd gewonden geteld zijn

Volgens analisten hadden de houthi’s het complex niet aangemeld als humanitair gebouw: dus niet bombarederen. Geen idee wat voor systeem dat is, ik ben wel benieuwd hoe dat precies werkt.

Volgens deze analist was het gebouw onderdeel van Central Security Forces en hadden er geen gevangenen in mogen zitten. Er zijn veel berichten dat het migranten betrof, die opgepakt en vastgezet in het gebouw zaten.

Vorig jaar in Shabwa trof ik migranten die vertelden van de horreurs die migranten te wachten staan als het ze niet lukt de grens met Saoedi Arabie te halen en ze in het noorden gepakt worden door de houthi’s. 

Die migranten worden in kelders en loodsen gepropt net zolang ze duizend Saoedische riyaals betalen, dat is ongeveer 250 euro. Na betalen wordt de migrant weer losgelaten in het zuiden en kan de migrant weer opnieuw beginnen, of terugkeren naar huis.

Zonder betalen blijft de migrant maandenlang zitten. Soms wordt de migrant gedwongen of verleid om deel te nemen aan de gewapende strijd, doorgaans als kanonnenvoer, ergens aan een front. Lees verder hier.

Overigens is de stad Harib gisteren definitief ingenomen door de Amaliqah, of Giants Brigade, die namens de zuidelijke onafhankelijken in drie weken tijd de Houthis verdreven uit Shabwa en nu ook zuid-Marib.

Daarmee zijn de houthi’s terug op de posities van begin vorig jaar en kunnen ze bijna weer opnieuw beginnen. Alleen hun winst in de provincie al Baydah is er nog over van een jaar lang vechten. 

UPDATE 22 jan. Slachtofferaantal van de bom op het mirgantengevang in Saada nu op 82 en ruim tweehonderd gewonden, volgens MSF. De coalitie laat woordvoerder Turki al-Maliki nadrukkelijk ontkennen dat de bom uit een coalitievliegtuig is gevallen. To be continued. 

Yemen nog steeds  -nu al 48 uur- offline door een aanval op de stroomvoorziening van het Jemenitische internet bij Hudaydah. Bij de aanval verloren naar verluidt ook drie kinderen het leven die op een aanpalend veldje aan het voetballen waren. Bellen naar Jemen kan wel en rond Aden werkt het internet nog wel gewoon.

Journalist Fuad Rajeh liet op twitter de volgende woorden optekenen die ik de moeite van het herhalen wel waard vind:

#Yemen: the Saudi-led coalition and its allies need more effective intelligence work to eliminate Abdulmalik Al-Houthi and other leaders of the Houthi militia. Airstrikes, that have failed to destroy this militia in the past 7 years, will not bring a victory in the eighth year.

UPDATE 21 jan. Bommentapijt op Noord Jemen. Zowel gisteren als vanavond. In elk geval werd een gevangenis in Saada met erin migranten zoals ik ze vorig jaar in Shabwa sprak, vol geraakt.

De wraak van KSA en VAE voor de aanslag op Abu Dhabi is fors. Veel meer informatie is er niet, want ook een centrale die het internet voedt met stroom nabij Hudaydah werd geraakt. Er is geen contact meer met Jemen. 

UPDATE 17 jan. Dat Emiraatse betrokkenheid toeneemt is/lijkt vastgesteld met de aanval op Abu Dhabi vanochtend, met drones vanuit Jemen. De Noord-Jemenitische militaire leiders bevestigen de zending, wegens de Emiraatse bemoeienis. Zoals analytici zeggen: een gevaarlijke escalatie.

Vorige week ´kaapte’ Noord-Jemen/de houthi’s al een schip dat langs hun kust voer, onder Emiraatse vlag maar op weg naar Saudi-Arabie met spullen uit Socotra, voorheen vredig eiland van Jemen.

Op dat eiland kwam Saoedi-Arabie in de zomer van 2018 tussenbeide toen de verjaagde regering van Jemen het eiland ´leaste’ aan de Emiraten. Dat viel slecht bij het Jemengetrouwe deel van de Socotranen,  goed bij het Emiratigetrouwe deel. Daartussenin posteerden zich de Saoedies.

Lees daarvoor dit artikel, dat ik schreef nadat ik het eiland bezocht in januari 2019. Een achterhaald artikel, want inmiddels zijn de Emiraten heer en meester op het eiland. Zelfs wordt er -naar verluidt, nog maar een enkele bron- sinds vorige week hun vlag geheven op overheidsgebouwen. Toeristen komen op het wondereiland voornamelijk met dure vluchten uit Abu Dhabi.  

Je ziet in het artikel ook foto’s met erop Saoedisch militair materieel, misschien wel hetzelfde materieel als op de vorige week gekaapte boot. Die boot werd gekaapt vlakbij Ras Isa, vrij vertaald: Kaap Jezus. Dat is vlakbij rampschip FSO Safer.     

UPDATE 18 jan. Op Sana’a en elders in Jemen vielen in deze recente escalatie van vijandelijkheden afgelopen nacht diverse Saoedische bommen, met  naar verluidt elf burgerdoden. 

Op de website van het Yemen Data Project kun je zien hoeveel burgerdoden zeker gevallen zijn in de oorlog die binnenkort zeven jaar oud wordt. Daarbovenop nog talrijke militaire slachtoffers, plus slachtoffers als gevolg van honger en andere ellende.  De laatste VN-schatting van het totaal aantal slachtoffers ligt op 370.000.

In december maakte coalitiewoordvoerder Turki al-Maliki nog de balans op wat betreft de slachtoffers van de raketten en drones die Noord-Jemen/de houthi’s stuurden naar Saoedi Arabie:

De afgelopen jaren kwamen er 431 raketten en 853 drones neer vanuit Jemen, waarbij 59 Saoedies, 20 Jemenieten, 14 Indiers, negen Pakistanen, acht Bangladeshi, vier Egtptenaren, een Nepalees, een Sudanees, een Syriër en een Filipino om het leven kwamen.


Destroying Yemen part #; het is weer volop oorlog

Jan 16-2022. De Houthi´s blijven terrein verliezen. Na de herovering  van de regio’s Bayhan en Usaylan in de provincie Shabwa zijn hun tegenstanders nu onderweg naar Harib, tweede stad van de provincie Marib.

De houthi’s leken dit najaar met hun veroveringen in Marib en Shabwa op weg naar verovering van het gehele centrale deel van Jemen.  En daarmee naar controle over de olie- en gasbronnen. En daarmee op weg naar hegemonie in Jemen. Maar machtiger partijen grepen in.  

Naar verluidt wordt er momenteel zwaar gevochten rond Harib. Als de Houthi´s Harib verliezen zijn ze al bijna weer terug bij af: daar waar ze ongeveer een jaar geleden hun derde offensief op Marib begonnen. Zover is het nog niet, de berichten zijn sowieso tegenstrijdig.

UPDATE 21 januari: Als ik de bronnen moet geloven is de opmars van de Amaliqa -met hevige luchtsteun van de coalitie- tot stilstand gekomen ruim voor de stad Harib. 

Het is in elk geval weer volop oorlog, als gevolg van een offensief van ´de coalitie’ (olv Saudi Arabie, tegen de houthi’s).

Via de aan hen gelieerde Amaliqa-brigades spelen de Emiraatse buren van Jemen na een even lange als relatieve afwezigheid weer eens een hoofdrol. Niet zo vreemd als je bedenkt dat de Emiraatse heersers -zoals veel tribes of Arabia– hun afkomst naar Saba, het oude rijk van Marib, traceren.

Ook in 2015 speelden de Emiraten een hoofdrol in het verdrijven van de Houthi´s uit Marib.  De Emiraatse hoofdman Sheikh Bin Zayed (al Nahyan) financierde ooit de bouw van de nieuwe dam van Marib. Op de antieke dam -rond de indrukwekkende ruines werd een maand geleden nog zwaar gevochten- was de glorie van het oude Saba eeuwenlang gebaseerd.    

Volgens een bron ter bijna plaatse is de oorlog hevig. De luchthaven van het nabij gelegen Ataq is na jaren van gedwongen stilstand en leegte ineens in vol bedrijf, om troepen en materieel aan te leveren. Dat kan allemaal sinds de gouverneurswissel, zie ook hier direct onder in het vorige blog, van begin januari.

De ziekenhuizen in Ataq liggen overvol. Volgens de bron zijn al honderd+ strijders gestorven, alleen al aan coalitiezijde. Er zijn ook berichten over 300+ doden, nog steeds aan coalitiezijde.  Ook de vele landmijnen maken vele slachtoffers. Over de aantallen slachtoffers aan Houthi-zijde weinig berichten, maar doorgaans is dat een meer- of zelfs veelvoud.

als stenen en rotsblokken vermomde landmijnen, volgens de coalitie achtergelaten door houthi’s

De slachtoffers uit de berichten zijn meerendeels strijders van de Amaliqa-brigades, die in december hun front bij Hudayda verlieten om met een omweg in Shabwa te geraken. Deze brigades vochten de laatste jaren zij aan zij de Republikeinse Garde, het best getrainde, best bewapende en dus sterkste leger van Jemen.

De Republikeinse Garde stond en staat onder bevel van Afash, de clan rond de familie Saleh. Dertig jaar lang in dienst van president Ali Abdallah Saleh, nu onder bevel van neef Tariq Saleh. De VAE is sinds de oorlog een steeds prominenter sponsor geworden van de troepen van Tariq Saleh en de Amaliqa-brigades, die beiden als milities vechten, meestal -maar lang niet altijd- zij aan zij de formele legers van de verjaagde regering van Jemen

Wie zijn die Amaliqah?

Waar de eersten afkomstig zijn uit het noorden zijn de laatsten  meerdendeels  afkomstig uit het zuiden. Volgens de wikipedia’s zijn de Amaliqa brigades bovendien salafistisch getint, maar in hoeverre is mij niet duidelijk. De houthi’s betitilen hen als Al Qaeda en Zionist Wahhabi, maar dat doen ze al snel met tegenstanders. Net als die tegenstanders hen als Iraans militie betitelen.

Volgens een welingevoerde bron zijn de leiders van Amaliqa inderdaad redelijk salafistisch, maar de strijders zelf gelieerd aan Hirak. Dat betekent letterlijk: de beweging, maar eigenlijk omvat het de onafhankelijheidsbeweging van Zuid Jemen. Het zijn de strijders die de houthi’s direct weer uit het zuiden en Aden zelf verjoegen toen die in 2015 bij hun blitzkrieg ineens in Aden stonden.

Het is me ook onduidelijk in hoeverre Tariq Saleh’s troepen de Amaliqa brigades zijn gevolgd naar Shabwa en Marib, of er mee gemengd zijn.  In elk geval is de troepenverplaatsing en daarop de verhevigde strijd een duidelijk signaal naar de houthi’s: tot hier en niet verder. Of eigenlijk: jullie zijn al te ver gegaan.

In zeker opzicht is het tevens een bevestiging van de deling van Jemen in twee: Noord-Jemen voor de houthi’s, Zuid-Jemen voor de STC, de informele regering van het zuiden, die uit Hirak is ontstaan.

Hudaydah

Sinds het gedeeltelijke -er bleven ook troepen achter- vertrek van de Amaliqa brigades van het westelijke front bij Hudayda is het vacuum daar gevuld door de houthi’s, die nu heer en meester zijn in Hudaydah-stad en de havens.

Ze schenden daarmee echter de Stockholm-akkoorden, die van Hudaydah een neutrale zone maken. Woordvoerders van de coalitie zeggen dat Hudaydah door die schendingen weer een legitiem doel kan worden van de coalitie. Dit kan de oorlog weer verder opvoeren.

Ook levert het extra risico’s op voor de opslagtanker FSO Safer, die al een paar jaar een groot risico vormt voor de wijde omgeving, tot in Eritrea aan toe.   

Volgens Mohammed al-Houthi, sleutelpersoon maar ook een soort clown onder de houthi’s, is er van militarisering van Hudaydah helemaal geen sprake. Omdat te illustreren reed hij er een rondje op zijn jetski.

De ontwikkelingen samengevat lijkt het er op alsof er opnieuw kat-en-muisspelletjes gespeeld worden met Jemen. De logica daarvan luidt:
1) het is goed als de Jemenieten elkaar bevechten, want dan wordt het niks met Jemen
2) zodra een enkele partij hegemonie dreigt te krijgen steunen we diens tegenstanders

Anti-imperialisten en historici zien daarin een patroon, een patroon dat de categorie samenzweringstheorieen dicht nadert: oorlog en strijd aanjagen, want Jemen -met al zijn potentie- mag nooit machtig worden. (In elk geval niet machtiger dan Saudi Arabie en de Emiraten). Lees voor die visie het boek van Isa Blumi: Destroying Yemen


Emiraten (her)betreden het Jemenitisch strijdperk

Jan 01-2022. Helemaal verdwenen waren ze nooit, maar afgelopen week betraden Emiraatse troepen opnieuw het strijdperk in Jemen, dat steeds duidelijker terugvalt in de oude Noord-Zuid verdeling.

De actualiteit draait deze week om Shabwa, een centrale, olierijke provincie in Jemen. Afgelopen week werd daar gouverneur Bin Adio vervangen. Bin Adio voerde de scepter in Shabwa sinds hij daar in 2018 werd benoemd door de uit Sana’a verjaagde regering van Jemen. Die leeft in ballingschap, verdeeld over het Soedische Riyaad, de centrale stad Marib en de zuidelijke havenstad Aden. 

Aanvankelijk bestuurde Bin Adio Shabwa met redelijk succes, maar het draagvlak bleef altijd smal. Bin Adio steunt op een coalitie van lokale tribale groeperingen in Shabwa en Islah, de Jemenitische afdeling van de moslimbroeders. Islah domineert de verjaagde regering van Jemen.

Volgens afspraken vastgelegd in het Riyadh-akkoord van 2019 tussen regering en zuidelijke onafhankelijken moest Bin Adio op enig moment vervangen. Niet aflatende berichten over corruptie in zijn provinciebestuur bespoedigden de uitvoering daarvan. Het militaire verlies van de westelijke regio’s Usaylan en Bayhan -net onder Marib- gaf Bin Adio de nekslag

Die regio’s veroverden de houthi’s zonder noemenswaardige tegenstand afgelopen najaar, waardoor ze nu vanuit het zuiden Marib belegeren. In Marib huist een belangrijk deel van de verjaagde regering sinds 2015. De snelle overgave van deze regio’s door Bin Adio werd door velen als verraad of complot gezien.

Bin Adio werd daarom afgelopen week vervangen door de nieuwe gouverneur Sheikh Awad Al-Wazir Al-Awlaki. Zijn laatste achternaam duidt op steun van de Awlaqi’s, een van de belangrijkste stammen van Shabwa.

Sheik Awad steunt verder vooral op zuidelijke sentimenten in Shabwa. Dominant daarin zijn groeperingen gelieerd aan de zuidelijke onafhankelijkheidsbeweging en de Verenigde Emiraatse Emiraten.

De geduchte Shabwa Elite Forces -een sterke paramilitaire groepering opgezet door Emiraatse sponsors – kwam afgelopen week meteen weer bovengronds. Met het aantreden van Bin Adio waren de Elite Forces ondergronds gegaan.

Delen van deze Elite Forces reisden deze week direct door naar het westen, naar verluidt om alsnog het gevecht om Bayhan en Usaylan met de houthi’s aan te gaan. Ze werden vergezeld door onderdelen van de Giant Brigades, een andere (para)militaire groepering gesponsord door de VAE, actief langs de wetskust (zie onder).

Door de jongste ontwikkelingen krijgt de strijd in Jemen nog duidelijker het karakter van de aloude tweestrijd Noord (houthi’s) tegen Zuid (Onafhankelijken). De verjaagde regering -nog altijd gedomineerd door Islah, de moslimbroeders van Jemen-  heeft het in steeds minder provincies van Jemen voor het zeggen.

Havenstad Aden en de omliggende regio’s zijn al sinds 2015 in zuidelijke handen. Hoofdkwartier Marib staat op vallen.  Shabwa lijkt nu ook definitief overgegaan naar de zuidelijke onafhankelijken. Ook in de rustige oostelijke provincie Hadramawt is het onrustig, ook daar is men de corruptie in het landsbestuur beu.  

Elders druppelen berichten binnen als zou Islah het op een akkoordje willen gooien met de houthi’s, maar dat zijn slechts geruchten. Het duidt er wel op dat Islah van dominante partij in Jemen naar de marges is gedrukt door enerzijds houthi’s en anderzijds Zuidelijke onafhankelijken.

De aloude verdeling van Jemen in een conservatief, tribaal noorden en een wat liberaler zuiden wordt wellicht ook door de dichtbije en verre buurlanden en sponsors van Jemen gezien als een -al dan niet tijdelijke- oplossing voor de tergend lange en schijnbaar onoplosbare oorlog in/om Jemen.

Met de hernieuwde activiteiten via hun Shabwa Elite Forces trekken de Emiraatse buren in elk geval een duidelijke rode lijn, voor de houthi’s: ze mogen het noordelijk hoogland misschien domineren, maar daarbuiten hebben ze noch draagvlak, noch iets te zoeken.

Langs de westelijke kust steunen de Emiraatse leiders immers ook de Giants Brigade -voorheen republikeinse troepen- van Tariq Saleh, de neef van voormalig president Ali Abdallah Saleh. Het is niet denkbeeldig dat deze troepen op enig moment toch ook Jemens derde stad Taiz en omliggende regio heroveren op de houthi’s. 

Als dan ook Marib nog met succes wordt verdedigd blijven de houthi’s geisoleerd op hun hoogvlaktes, zonder de Maribse olie-inkomsten en zonder hegemonie over havenstad Hodeidah.

Zonder deze economische drijfveren is de noordelijke Houthi-staat nauwelijks levensvatbaar. Met veel geduld kan dan alsnog met de in het nauw gedreven houthi’s aan vrede worden gesleuteld.

Update 8 jan 2022: Zonet liet de adviseur van de Emir onderstaande tweet uitgaan. Laat weinig aan duidelijkheid over en brengt menig Jemeniet tot woede


Saoedies en houthi’s voeren strijd op tijdens (onze) feestdagen

Dec 25-2021. Saoedies en houthi’s voeren de vijandelijkheden aan het einde van dit jaar fors op. Net als rond recente voorgaande jaareindes lijken ze vooral op militair gebied gebruik te maken van een relatieve westerse mediastilte, wegens de kerstdagen en navenant dunbevolkte redacties die toch al op omikron gefixeerd zijn.

In Sana’a vielen gisteren krachtige bommen, raak volgens de ene, mis volgens de andere partij. Volgens verschillende berichten deden ditmaal ook Emiraatse bommenwerpers mee.

In Mahwitt – een fantastisch mooi stadje ten noordwesten van Sana’a, ik mocht er ooit ontbijten tijdens een hike in vooroorlogs Noord-Jemen  – vielen bommen in elk geval ook op burgerslachtoffers.

Op hun beurt zonden de houthi’s raketten naar Jizan, waar een Saoedi en een Jemeniet dodelijk slachtoffer van werden.Jizan is een zuidelijke Saoedische provincie die lang tot Jemen behoorde en volgens houthi’s weer in hun nieuwe Jemen ingelijfd dient te worden. 

Bekijk vooral ook het even directe als zinloze spraakgesprek op hoge toon dat Deutsche Welle (in het Engels) voerde met Hisham Sharif, die namens de oude republikeinse partij GPC de partner is van de houthi’s/Ansarallah in de door houthi’s gedomineerde noordelijke regering en daarin fungeert als de MinBuza.

Verhevigde strijd, voor nieuwe status quo intreedt

Dec 23-2021. Marib wankelt, schreef ik in de eervorige  aflevering van dit Yemenblog. ‘Tenzij een sterkere partij…..’..

Dat nu lijkt te gebeuren. Hevige Saoedische bommencampagnes op de vooruitgeschoven Houthitroepen ten zuiden van Marib hebben geleid tot gebiedsheroveringen van de combinatie regeringsleger/lokale tribale strijders.

Vanochtend bleek een deel van de Balat al Sharqi -de heuvelrug ten zuiden van Marib- terug in hun handen. Ook heroverde het combinatieleger een deel van de zuidelijke toegangsweg naar Marib.

De hernieuwde bommencampagnes op Sana’a de laatste weken beleefden gisteravond een nieuwe hoogtepunt met hevige inslagen in Sana’a. Volgens de Saoedies zijn wapenopslagplaatsen en fabrieken van drones geraakt. Maar volgens de houthi’s werd slechts een gevangenishospitaal geraakt.

Afgelopen week verder veel verwarring rond het vertrek van Iraans ambassadeur Hassan Irlo uit Sana’a. Naast Iran hebben ook -als enigen van de wereld- Syrie en Hezbollah diplomaten gedetacheerd bij het Houthi-bewind in Sana’a.

Volgens de tegenstanders van Iran was Irlo vooral als militair strateeg in Sana’a. Irlo diende in en buiten Iran eerder onder Qasem Suleimani, de Iraanse strateeg die begin dit jaar slachtoffer werd van een Amerikaanse aanslag in Irak.

Wat precies de redenen en omstandigheden waren van Irlo’s aftocht is onduidelijk. Er zijn bronnen die beweren dat Irlo gewond was geraakt bij een Saoedische bommentapijt. Volgens anderen moest hij weg vanwege onenigheid met de houthi’s. Het meest geloofwaardig is nog wel de melding dat Irlo besmet was geraakt met het coronavirus.

Hoe dan ook werd Irlo afgelopen week na druk diplomatiek verkeer met een Iraaks vliegtuig afgevoerd naar Iran, waar hij de volgende dag stierf en met militair eerbetoon werd begraven.

Het hernieuwde Saoedische geweld laat zien dat de Saoedies de opmars naar en inlijving van Marib en olierijke omstreken niet tolereren. Een recente Amerikaanse koerswijziging zou hun daartoe ook de ruimte bieden.

De vastberadenheid van de houthi’s om -alle oproepen tot het staken van geweld en het beginnen van vredesbesprekingen ten spijt- hun opmars naar Marib op zijn minst te pauzeren zou aan de Amerikaanse beleidswijziging ten grondslag liggen. 

Maar ook de recente intensivering van diplomatieke pogingen de oorlog om/in Jemen te stoppen kunnen aan de verhevigde strijd ten grondslag liggen. Alle partijen willen immers met zoveel mogelijk voldongen feiten -lees wisselgeld, lees gebiedswinst- aan de onderhandelingstafel plaatsnemen.    

Lees meer over de overwegingen van de internationale politiek in deze stevige analyse van Gregory Aftandilian


Zonen van Jemen laten volk eindelijk ‘ns juichen

Van de vele cartoons wellicht de meest rake. Hoe het monster (genaamd: tragedie vd oorlog) weggeschopt wordt

Dec 17-2021. Een dag nadat vijf miljoen Nederlanders juichden voor Max in zijn raceauto juichden alle dertig miljoen Jemenieten voor drieeëntwintig van hun zonen. 

Het is jammer dat redacties alleen geinteresseerd zijn in slecht nieuws uit Jemen. Je kunt er ook leuk, interessant of goed nieuws ophalen. Maandagavond zelfs heel gemakkelijk, want de socials werden overladen met beelden van uitzinnige Jemenieten. Beelden uit Noord-Jemen, Zuid-Jemen, alles ertussen en uit alle plaatsen waar de uiteengewaaierde diaspora is neergestreken. Beelden van een kolkend stadion. Of bekijk deze compilatie

Het draaide om een voetbalkampioenschap van de West-Aziatische bond. Jemenieten zelf wisten niet direct waar het precies om draaide. Volgens sommigen U21, anderen dachten U19 maar na enig speurwerk bleek het om de boys Under15 te gaan.

Deze boys voetbalden in de groepsfase tegen Jordanië (3-1) en Bahrain (5-0), in de kruisfinale tegen Syrië (2-1). In de finale troffen de zonen van Jemen de zonen van gastheer Saoedi-Arabië. 

Het werd een onvergetelijke finale in een kolkend stadion vol Jemenieten in Dammam, in het zuidoosten van het koninkrijk, waar veel Jemenieten wonen om Saoedi-Arabië draaiende te houden en hun families in Jemen te onderhouden. Die keken vrijwel allemaal toe op hun smartphones en televisies.

Jemen kwam vroeg in de tweede helft voor, de Saoedies maakten in blessuretijd gelijk. De laatste penalty uit de bloedstollende strafschoppenserie werd gekeerd door de Jemenitische keeper en toen bleek geschiedenis geschreven.

Ook al betrof het slechts boysU15, de dikke rijke machtige grote broer Saoedi-Arabië was eindelijk eens verslagen.

Groot was de vreugde in alle steden van Jemen. ‘Mijn moeder moest huilen,’ appte een vriend, ’terwijl ze gewoonlijk niets om voetbal geeft.’  ‘Thank you so much,’ reageerde een vriend op mijn felicitaties. ‘It’s the first happiness Yemenis have for seven years.’ 

Op twitter was de stemming uitzinnig. Analytici concludeerden dat ‘waar de politiek Jemen verscheurt deze jongens ons allen samen brengen.’ Dat gevoel van gezamenlijkheid overheerste inderdaad. Veel gewone mensen toonden zich enorm blij dat ze eindelijk weer eens samen blij konden zijn.

Je kon het ook destilleren uit de spelerslijst, met drieentwintig jongens uit alle hoeken van het verscheurde land. Sana’a als hoofdstad was natuurlijk hofleverancier, het zuidelijke Aden bracht veel jongens, maar ook kwamen jongens uit Taiz, het verre Hadramawt en zelfs een uit Houthibolwerk Saada. De jongste was net 13 de oudste bijna 16. De verliezende coach liet niet na de Jemenieten van valse geboortdedata te beschuldigen.

Het Saoedische Arabnews vroeg het Fatehi bin Lazerq, redacteur van prominent nieuwsblog Aden Al-Ghad:  ‘De rolluiken van de winkels gingen hal neer, om de match te bekijken. Zelfs het vechten stopte even tijdens de wedstrijd.’

‘Tranen van vreugde in Jemen, van oost tot west en van noord tot zuid.  Mensen liepen door geruineerde steden, op lege magen maar met hun ogen vol vreugdetranen, om uiting te geven aan hun liefde voor elkaar en het gedeelde overwinningsgevoel,’ aldus Bin Lazerq in de Saoedische krant.

Op de socials zag je inderdaad in alle steden van Jemen mensen de straat op gaan. In Aden, Ataq. In malls waarvan de locatie moeilijk te achterhalen is. In de spelersbus natuurlijk. In de Caireense diaspora.  In Sana’a.  Hier en daar liep het geluk over in de voor ons ook bekende beelden van bijna rellende voetbalsupporters.

Veel vuurwerk ook alom, meestal van geweervuur. De volgende ochtend bleken in er in Noord-Jemen 5 doden gevallen en 124 gewonden door  terugkerende kogels. In het van wapens vergeven Jemen geen onbekend fenomeen. En zo keerde Jemen weer terug op aarde. 

In Aden arresteerden de autoriteiten jongens die met de vlag van de republiek zwaaiden en dat is in het naar onafhankelijkheid strevende zuiden de verkeerde vlag.

Na afloop waren alle heersers er als kippen bij om de helden met royale cadeaus in te lijven en de glorieuze overwinning op hun konto te schrijven.  Kort daarop hervatten zij de oorlog, maar heel even had de wereld kunnen zien hoe Jemen ook is. Waarvan akte. 


Marib wankelt

Dec 15-2021. Hoog tijd voor een update. Ongeveer een maand zat er weinig beweging in de frontlijn ten westen en zuiden van Marib. Vorige week kwam daar verandering in. Bekijk hieronder een statische of in de link een redelijk betrouwbare dynamische-kaart van de frontlijnen. Of hier, met tekst.

Rood is verjaagde regering, groen is Houthi, het gele ertussen slagveld. Middenboven het stadscentrum van Marib, eronder de oude dam van Saba/Sheba met agrarische velden rondom. De frontlijnen links zijn al sinds vorig jaar statusquo maar de frontlijnen onder zijn van de laatste maanden, waarbij de belangrijke bevoorradingsroute vanuit het zuiden geblokkeerd raakte en Marib alleen nog uit noordoostelijke richting (Saoedi Arabie) bevorraad kon worden. De bergketen rechstsonder (alJadida) is afgelopen week veroverd door de houthi’s en biedt hen nieuwe doorgang naar de stad

Nieuwe golven Houthi-strijders sloegen bressen in de verdedigingslinie ten zuiden van Marib. De oostelijke helft van deze linie is inmiddels in handen van het Houthi-leger. Via de vlakke woestijn ten zuidoosten van Marib pogen ze inmiddels op te rukken naar de westelijke helft, volgens bronnen met enorme verliezen. Vanaf deze heuvelrug kunnen ze de stad bereiken.

Tenzij een sterkere partij ingrijpt lijkt Marib hiermee definitief aan het wankelen gebracht, maar dat is al zo vaak gezegd. Wat wel vast staat is dat Maj. Gen. Nasser al-Dhaybani gisteren het slagveld verruilde voor de eeuwige jachtvelden. Volgens journalist Ali al-Sakani staat de generaal symbool voor meer dan zomaar een generaal. 

(Tekst gaat door onder afbeelding)

Exodus. Uit Marib. Uit Jemen

De exodus uit Marib zal verder aanzwellen. Marib was de stad die de afgelopen zeven jaar groeide van stoffig woestijnstadje met dertigduizend inwoners tot een toevluchtsoord van minimaal twee -volgens sommigen zelfs vier miljoen- miljoen mensen uit het noordwesten.

Dat zijn zakenmensen die het Houthi-juk ontvluchtten, het halve leger en hele ministeries van het vorige regime, maar ook veel gewone mensen die al hun bezittingen achterop hun pick-up laadden en uiteindelijk kamp opsloegen in de vluchtelingenkampen rondom Marib. Voor een impressie bekijk je deze recente reportage van BBC.

Veel van die kampbewoners moesten de afgelopen anderhalfjaar -zo lang al duurt de belegering van Marib- hun boeltje nu en dan weer bij elkaar harken om met de veilige kant van de frontlijn mee op te schuiven.  Ze bouwen hun hutjes nu weer op in het kale, ombarmhartige noordoosten van Marib. Vlgens onbevestigde bronnen stierven daar de afgelopen nachten zelfs drie kinderen van de kou.

Zij die daar -na zeven jaar oorlog en leven uit de spaarpot- nog geld voor hebben, verlaten de stad naar het noordoosten. De enkelen met geld of juiste connecties naar Saudi-Arabie.  Alle anderen trekken naar het oosten, om via de provincie Hadramawt hun land te verlaten. Hetzij met een vliegtuig uit Mukalla, hetzij overland via Oman. Om elders op de wereld een plekje te vinden. 

Cijfers

Volgens de Jemenitische regering zouden de houthi’s dit najaar al 30.000 man hebben verloren. Volgens AFP zouden het er 14.700 zijn, een cijfer dat de houthi’s zelf bevestigen. De regeringsverliezen zouden beperkt blijven tot 1200, aldus AFP.

Het is verstandig alle cijfers over Jemen met een korreltje zout te nemen. Cijfers over de enorme verliezen bij ‘de vijand’ vliegen over en weer. Voor niet ingewijden is het al ingewikkeld genoeg de verschillende omschrijvingen (Yemeni army, popular army, national army, popular resisitance, Iran-backed militia’s, Saudi-mercenaries, salafi’s) van de verschillende legers en  strijdgroepen al uit elkaar kunt houden.

Toen ik vorig jaar in Shabwa was vertelde een bron uit Marib dat de tribale troepen al tegen de 30.000 mannen verloren hadden. Tribale onderdelen van de diverse legers spelen een doorslaggevende rol in de gevechten. Rond Marib met name de Murad (Zuid-Marib) en Abidah (Oost-Marib, onder wie de charismatische gouverneur Aradah).

Afgelopen maand circuleerden filmpjes van Murad en Abidah die in grote getale met busjes naar Sana’a togen om hun loyaliteit aan Abu Jebril, een koosnaam van oppperste leider Abdel Malik al-Houthi te tonen.  Volgens ingewijden waren dit filmpjes van stamleden die al jaren geleden kozen voor de houthi’s en nu nogmaals waren gevraagd theatraal over te lopen, voor het filmpje. 

De toekomst van Jemen

De afgelopen vier weekenden kreeg ook hoofdstad Sana’a weer flinke klappen, na maanden van relatieve rust. De Saoedische luchtmacht keerde er na lange afwezigheid terug. Mogelijk als vergelding voor raketten die houthi’s nu en dan over de noordgrens heen naar de Saoedies sturen. Of om de houthi’s met geweld te bewegen hun aanval op Marib te stoppen.

De Jemenitische BuZa minister Ahmad Bin Mubarak vergeleek de slag om Marib onlangs met de roemrijke tijd van Saba, beter bekend als de Queen of Sheba (vanaf de achtste tot ongeveer de derde eeuw voor Christus). Saba verloor de hegemonie nadat vijanden bressen sloegen in de beroemde dam van Marib.  Anders dan destijds is Marib volgens Bin Mubarak nu echt impenetrable, ondoordringbaar, voor ‘het Iraanse project’: de houthi’s. 

Tim Lenderking -de US-ambassadeur voor Jemen- sloeg een realistischer toon aan. Gevraagd naar een analogie van de val van Marib met de recente Amerikaanse aftocht uit Afghanstan zouden de houthi’s daar volgens Lenderking juist geen kracht in moeten vinden. Nee, zij zouden juist moeten zien dat zonder internationale steun nergens komen. 

Volgens Lenderking kunnen de houthi’s Jemen sowieso niet in hun eentje runnen.  ‘The Houthis will not be able to control all of Yemen. Eventually they will decide that their future can best be solidified through a political process.’

De man die de doden terug naar huis brengt

Nov 10-2021. Nu  iemand in Jemen die niet iets destructiefs, maar iets constructiefs doet. Hadi Jumaan ruimt -heel oneerbiedig gezegd- de troep………(lees verder)


Voor het vorige logboek (2021) klik je hierheen
Voor het eervorige (2020) logboek klik je hierheen.
 Voor het logboek daarvoor klik je hierheen
Voor een nog ouder logboek in het Engels klik je hierheen.
Voor relatief korte contekst over Jemen lees je het beste het artikel Wie zijn nou toch die houthi’s
Voor veel contekst in alle vorige artikelen over Jemen klik je om te beginnen hierheen 
 
______________

Waardeer dit artikel!!

Bovenstaand stukje werd je gratis aangeboden. Als je dat waardeert en dat wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

NB: Zonder kosten, elke cent komt in het journalistenbeursje
Naar doneren, veilig en in twee kliks. Thnx!