Bosbankjes, met een bijzonder verhaal

Bosbankjes. Achter zomaar een bankje in het bos, aan de dijk of op de hei schuilt vaak een verhaal. Een overlijden, een verjaardag, of gewoon liefde voor een bepaalde plek. Vier foto’s van bankjes, plus het verhaal erachter.

Memorial benches seem like a peculiar anglosphere habit, schrijft de webmaster van openbenches.org, dat herinneringsbankjes van over de gehele wereld verzamelt en vertoont. Op de kaart gaat het gehele Britse koninkrijk verborgen onder vijftienduizend stippen, als je er op klikt verschijnen de antecedenten op je scherm, de BBC schreef er onlangs een mooi verhaal over.

Voor Nederland staat op dezelfde kaart slechts een enkel bankje ingevoerd; in Oude Pekela. Nochtans zijn ze er voldoende, bankjes om even op uit te rusten, met op de rug een herinnering aan de gulle gever. Niet zelden is dat het plaatselijke notariskatoor, de dorpsbank, de Rotary.

Regelmatig alleen een naam en een datum, soms nog een spreuk die nieuwsgierigheid opwekt. ‘Spreek hier af en ga samen verder,’ staat geschreven op een even anoniem als eenvoudig bankje in Noordhout, bos naast Austerlitz, Utrecht. ‘Inspirerende tekst. Helaas weet ik hem niet te staan,’ zegt Martin Nolsen, de plaatselijke boswachter, gevraagd naar dit guerillabankje.

Met een bankje kun je een overleden dierbare herdenken of een bijzondere gebeurtenis markeren en tegelijkertijd anderen een zitplek met mooi uitzicht bieden. Daarvoor is wel toestemming nodig van de eigenaar van de grond. Enig doorzettingsvermogen is vaak nodig om die te achterhalen en te overreden – er zijn vooral ongeschreven regels. Een bankje aanschaffen kost tussen 500 tot 1000 euro.

Op zoek naar de verhalen achter bankjes zijn de reacties bij de provinciale Landschappen lauw. ‘Wij doen erg weinig met dit concept, succes ermee’, laat Brabants Landschap koeltjes weten.

Andere Landschappen zijn iets toeschietelijker, de enige die echt werk van bankjes blijkt te maken is Staatsbosbeheer. Daar krijg je op verzoek een brochure toegestuurd met de verkrijgbare modellen.

Staatsbosbeheer, dat ongeveer negenduizend ‘zitelementen’ in zijn bossen heeft, biedt actief herinneringsbankjes aan. Die worden gemaakt van hout uit eigen bos en zijn er vanaf 505 euro, inclusief tekstplaatje en een gegarandeerde levensduur van tien jaar.

Locatiekeus gaat in overleg, vanwege broedseizoenen en rustgebieden kan het niet overal, zegt Imke Boerma van Staatsbosbeheer, die voor de praktijk verwijst naar Tim Zutt, boswachter in Noord Holland.

Zutt heeft onlangs nog een bankje geplaatst, vernoemd naar een donateur wier legaat sinds kort de bedreigde tapuiten beschermt, in het duingebied van Julianadorp. ‘Dat is een goed moment om een bankje te plaatsen, helemaal omdat er op dat traject te weinig bankjes stonden. Maar het moet hier natuurlijk geen kerkhof worden, of meubelboulevard.’

Hieronder vier bankjes waarvan het verhaal achterhaald werd, van diverse pluimage.

Het huwelijksbankje

Landgoed Moersbergen, Doorn. Bankje van inlands grove den, gelakt. Prijs €800. Sinds 2019. Inscriptie: In the Light of Day. Stichters: Charlotte Bethlem en Peter Knobbout, uit Wijk bij Duurstede

Charlotte: ‘In the light of day’, het schemerlicht, dan zitten we hier vaak en ervaar je mooie dingen. Gestorven geliefden zijn even bij je, je kunt ze nog even aanraken. Het is ook de titel van een nummer van Steve Winwood waar ik veel troost in vond, vlak voor ik in 2018 onder het mes ging, voor mijn wervelkolom. Er kwamen complicaties, nog meer operaties en ik zat thuis en kon niks meer. Peter zette me dan ‘s zondagochtends in de auto en op het bankje, dat we al kenden van fietstochten, met een mandje koffie en koek. Dat zondagse uitje werd een enorm ijkpunt; even wat leven, met dit prachtige uitzicht helemaal zonder horizonvervuiling, soms een paar reeen in de verre wei. Langzaam kwam er routine in mijn herstel en elke zondag was ik een stukje beter. Het begon me op te vallen dat dat niet voor het bankje gold, dat viel juist langzaam uit elkaar. We namen contact op met het Landschap, of we een nieuw bankje konden sponsoren, dan hadden anderen er ook wat aan. Dit bankje hebben we vorig jaar onthuld, de tekst van Winwood erop en gewijd aan ons veertigjarig huwelijk, dat pas drie maanden later viel. We hebben hier toen wel eens naast mensen gezeten die het niet begrepen, een bankje met een datum in de toekomst. Sowieso krijgen we veel reacties van mensen die even op ons bankje hebben gezeten, precies zoals we het bankje bedoelden.’

Het vriendschapsbankje

Veensteeg, Landgoed Beverweerd, Driebergen. Merati. Kosten €700. Sinds 2007. Inscriptie: Dag Lieve Susan. Stichter: Adri Smit, Driebergen.

‘Dag, dat is bedoeld als afscheid, want mijn vrouw Susan overleed voorjaar 2006 en komt niet meer terug. Toch noem ik het liever vriendschapsbankje dan herinneringsbankje. Omdat ik op een avond van mijn mannensportclubje -we hebben het dan over mancaves en dat niks meer mag in Nederland- liet vallen dat ik zo graag een bankje in dit gebied zou neerzetten. We hebben hier eindeloos gelopen, Susan was landschapsarchitect en kon enorm genieten van dit coulissenlandschap. Maar ja, alle land is van iemand en in dit geval van de Prinses, zoals ze hier genoemd wordt. En toch, je ventileert een idee en je ziet het voor je ogen gebeuren, mooi is dat. Johan kende iemand die de rentmeester kende. Uiteindelijk ben ik gewoon naar haar huisadres gegaan, de Prinses vond het een mooi verhaal en ze bleek helemaal niet zo knorrig en moeilijk. Bart maakte bankjes, Cees had een bus voor het vervoer, Hennie, Bob, en Robert kwamen helpen, Johan met zijn dremeltje om de tekst erin te graveren. Een bijzondere ervaring dat mensen dat gewoon doen. Als je gewoon wat vraagt. Zodat ik er met mijn kinderen op kon zitten en kon zeggen dat Susan dit zo mooi vond. Met die buizerds en al die vogeltjes, en als je een emmertje uit de sloot ophaalt zitten er allerlei beestjes in. Onze dochter was er laatst, met een vriend, om het bankje van haar moeder te laten zien. Ach, vriendschapsbank, uiteindelijk is het eigenlijk een ontmoetingsbank geworden. O, ben jij Adri van dat bankje, hoor ik soms. Dan word ik helemaal gelukkig.’

Het Kunstbankje

Lekbandijk, Ravenswaaij. Vier keukenstoelen, van gietijzer. Prijs ca €17.000. Sinds 2011. Inscriptie: Mens, Mooi, Lach. Stichters: Kunstenaar Edwin Partoll, naar een wens van de bevolking Ravenswaaij, gepaard aan het kunstbudget van de gemeente Bure .

Partoll: ‘Zo’n machtig mooie plek. Ik koos iets dat met het landschap harmonieert, dus kwamen daar zeven boerenkeukenstoelen, gegoten uit brons en gerangschikt alsof ze achteloos zijn neergezet. Als de zon schijnt komen de tekstuitsnede’s terug als schaduw op de grond, in de hoop dat dat aanzet tot een gedachtegang, een mijmering. Een dankbare opdracht, nog nooit kreeg ik cadeautjes, een fles wijn, van gewone mensen, omdat ze zo blij zijn met een kunstwerk.’

Ina van den Oever, direct aanwonende: ‘Ik zit er het liefst zondagavond, als de dagjesmensen weg zijn, de dijk weer voor ons is en je in alle rust over de rivier kunt staren. Prachtig vind ik ze, heel eenvoudig, echt iets voor ons eenvoudige dorp. Met name de stoel waar je achterstevoren op kon zitten, met je armen over de rug. Maar op een ochtend waren alle stoelen weg.’

Henk van Heteren, woont op een steenworp afstand. ‘Ik was echt bedroefd. We vonden ze zo mooi, iedereen was heel tevreden. Wegens onderverzekering kregen we er vier terug, ditmaal van gietijzer. Ook heel mooi, we zitten er graag. Bij het maaien zijn de poten nog wel eens afgezaagd en later hebben dronken jongeren met een uitgerukt verkeersbord op de stoelen geslagen. Dus de kunstenaar moest nog tweemaal mopperend terugkomen.’

Ina, vooroverbuigend: ‘Kijk daar begint ie toch te roesten.’
Henk: ‘Ja, hij is door.’ Ina: ‘Ik heb de gemeente al gemaild.’

Het verjaardagsbankje

Langs het Bert Bos Pad, door de Westbroekse Zodden. Van inlands Douglas, Prijs € onbekend. Sinds 2008. Inscriptie: In liefde samen uitrusten en voortgaan. Stichter: AnneJet Bennink

‘Ik kreeg het bankje van mijn vriend, toen ik vijftig werd. Dan heb je al heel veel dingen, dus dachten we aan iets duurzaams en kwamen hierop uit: een bankje met aan de zijkant een uitsparing voor een boom. Ik koos de berk, vanwege zijn mooie, opvallend witte bast en omdat een berk snel groeit, zodat je ook snel in de schaduw kunt zitten. Dat is in mijn geval wel prettig, ik kan niet zo goed in de volle zon. Het ging via Staatsbosbeheer, we kozen deze locatie, waar je mooi tussen de velden en het water doorloopt, heel geschikt. En je geeft anderen de gelegenheid om ook even uit te rusten. AnneJet, riepen vrienden of kennissen daarna vaak: ‘We hebben op je bankje gezeten!’
Ik woon nu in Apeldoorn, de laatste keer dat ik er zat is al jaren geleden, met een vriendin die nog in Maarssen woont en voorstelde: zullen we nog even langs je bankje lopen, want zo voelt het: mijn bankje. Nee, ik weet niet hoeveel het kostte, ik heb de rekening nooit gezien en de relatie is voorbij. Die bleek iets minder duurzaam dan het bankje. Ik ben trouwens benieuwd of die boom niet intussen uit het bankje is gebarsten.’


Eerder in NRC Handelsblad 28 aug 2020

______________

Waardeer dit artikel!!

Bovenstaand stukje werd je gratis aangeboden. Als je dat waardeert en dat wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

NB: Zonder kosten, elke cent komt in het journalistenbeursje
Naar doneren, veilig en in twee kliks. Thnx!

Geef een reactie