Menassat: Arabisch platform voor vrije kwaliteitsjournalistiek

De vrijgevochten journalisten van Menassat bestormen sinds een jaar de ivoren torens van de Arabische media. De storm zal voorlopig nog moeten aanhouden, toont de jongste wereldranglijst van persvrijheid. Daarop zakten de meeste Arabische landen weer wat plaatsjes. (984 woorden)

Menassat huist bovenin een hoog gebouw middenin Beiroet. Negen jonge mensen zitten er verspreid over drie kamertjes druk op hun laptops te tikken. Het zijn de vaste redacteuren van de website Menassat.com. Samen met een netwerk van vaste correspondenten, aangevuld met incidentele medewerkers, tipgevers en bloggers vullen ze sinds november vorig jaar Menassats kolommen met multimediale verhalen over persvrijheid, journalistiek en blogs in de Arabische wereld.

Lbn-menassat2b

Op Menassat -Arabisch voor platform- lees je vooral wat je niet leest in de gangbarde media, namelijk verhalen over het maken en breken van nieuws. Onafhankelijke media zijn er amper in de Arabische wereld. Achter alle kranten, tijdschriften en televisiestations schuilt een belangengroep, die de journalist dwingt in hun straatje te schrijven. Een vrij podium hadden Arabische journalisten al heel lang heel hard nodig, zegt de Libanese Rita Barotta, redacteur van Menassat: ‘Menassat is de enigste in zijn soort in de hele Arabische wereld. We hebben geen politieke agenda, we zijn geen belangengroep. Bij ons geen censuur. Alleen de richtlijn dat het journalistiek van enig niveau moet zijn.’

Bijdrages komen vanuit de Arabische wereld en soms van daarbuiten. Van journalisten in krantendienst, of van vrijgevestigde journalisten die eindelijk kunnen schrijven wat ze willen. En van een groeiende rij bloggers die een steeds prominentere positie innemen in de Arabische mediawereld. Menassat probeert daarover zo alert en compleet mogelijk te zijn. Menassats redacteuren en correspondenten verzamelen nieuws en blognieuws, zetten alle feiten op een rijtje en vullen dat waar mogelijk aan met eigen verhalen.

Veel journalisten melden zich bij Menassat, Barotta is dan degene die hen aanneemt, en de contacten onderhoudt. ‘Dat zijn mensen die bij ons willen horen, omdat we zo uniek zijn. Omdat we zo ontzettend nodig zijn. Omdat we zo gedreven zijn.’ Onlangs was Barotta nog in Syrie, om een paar van haar contacten te spreken. ‘Behalve Libie -daar is echt helemaal geen media- is Syrie voor schijvers en journalisten het allermoeilijkste land dat er bestaat. Een van onze columnisten, een bekende schrijver, kan nooit schrijven wat hij wil. Ik probeer echt niet poetisch te zijn, maar Menassat laat hem weer ademhalen.’

Libanon is gekozen als kantoor voor Menassat, omdat in Beiroet de vrijheid van handelen het grootst is. Zelfs van Hezbollah krijgt Menassat het nodige respect. ‘Omdat wij als enige alle kanten van de strijd belichten, vanwege onze professionaliteit,’ denkt Barotta. Syrie is overigens het enigste land waar Menassat wettelijk verboden is. Internetters weten die ban eenvoudig te omzeilen, de ban stuwt de kijkcijfers juist omhoog. Nieuws uit Syrie is uiteindelijk dus ook in Syrie te lezen. Met de nodige consequenties voor Menassats medewerkers. Barotta: ‘Meestal zet ik de naam van de correspondent er niet bij. Of ik zet mijn eigen naam eronder.’

Naast het bieden van een podium, werkt Menassat ook aan de professionalisering van de journalistiek. Jackson Allers is een Amerikaan van Armeense afkomst, en in Beiroet blijven hangen na een oorlogscorrespondentschap. Allers taak bij Menassat is het redigeren van de in het Engels vertaalde verhalen voor de Engelstalige mirrorsite. Dat redigeren valt niet altijd mee, zegt Allers.’Het Arabisch dat de media gebruiken is een taal die van de ceremoniele formuleringen en overbodig taalgebruik aan elkaar hangt. Wij proberen dat te veranderen. Meer richting de Europese stijl. Eerst een sfeerbeeld, dan feiten en citaten. En vooral geen opinie. Dat is moeilijk voor Arabische journalisten, geen opinie, dat zijn ze niet gewend.’

De Belg Gert van Langendonck, ook blijven hangen in Beiroet na een correspondentschap, is de mentor van Menassat. Bijsturen, raadgeven, matigen, of juist doorduwen. Menassat is eerder een verzameling individuen dan een geoliede machine, zegt Van Langendock. ‘Soms is bijsturen moeilijk, soms heel eenvoudig. We hebben een correspondente in Gaza die een lyrisch stuk schreef over de opleiding journalistiek in Gaza. Geen woord van kritiek. Ik heb alleen maar gezegd: dat is eigenlijk niet mogelijk, dat alles goed is. Je moet wel gewoon schrijven wat waar is. Vervolgens kregen we een vlammend stuk over de tekortkomingen van de journalistiekopleiding.’

Rita Barotta ziet de toekomst van Menassat heel erg zitten. Kleine lokale celletjes zal Menassat hier en daar opzetten. Overbodig zal de website in elk geval nooit worden. ‘De toekomst is sowieso niet aan gedrukte media, maar aan de online-journalistiek. De toekomst is dus aan ons.’ Daarvoor -weet ook Van Langendock- is er wel geld nodig. Geld dat er wel is, maar vaak op de verkeerde plaats terecht komt. De manier waarop westerse regeringen en NGO’s hun soms grote sommen geld besteden verbaast Van Langendock. Zonder veel vooronderzoek, lukraak, en doorgaans via de vaste, officiele kanalen. Dure conferenties waarop de verkeerde mensen worden uitgenodigd, die hun vrouwen meenemen, en niet ter conferentie verschijnen. Zweden, vertelt Van Langendock, heeft het zelfs gepresteerd de hoofdredacteur van de Egyptische regeringskrant Al Ahram te belonen met een prijs voor de ‘persvrijheid’. ‘Terwijl die man de Egyptische bloggers een gevaar voor de democratie noemt.’

Boxje:
Directe aanleiding voor Menassat was de World Press Photo 2006: een beeld van verwende adolescenten in een dure cabriolet, als oorlogstoeristen in de smeulende puinhopen van Beirut, kort na Israelische bombardementen. Libanees fotograaf Samer Mohdad was woest, omdat de foto een beeld toonde dat ver bezijden de realiteit stond. Belgisch correspondent Gert van Langendonck ging op zoek naar het verhaal achter de foto: dat van teruggekeerde vluchtelingen op zoek naar hun kapotgeschoten huis. Mohdad en Van Langendonck vonden elkaar in de verontwaardiging over het verdraaide beeld dat World Press opriep. Juist op dat moment kwam een Nederlands geldbedrag vrij voor de professionalisering van media in de Arabische wereld. Mohdad en Van Langendonck dongen mee en wonnen de race: de website Menassat was geboren. Momenteel wordt Menassat gefinancierd door het Nederlandse Freevoice en de NGO Arab Images Foundation.


(Artikel verscheen eerder ook in NRC Handelsblad/media)

______________

Waardeer dit artikel!!

Bovenstaand stukje werd je gratis aangeboden. Als je dat waardeert en dat wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

NB: Zonder kosten, elke cent komt in het journalistenbeursje
Naar doneren, veilig en in twee kliks. Thnx!

Geef een reactie