Topsporten tegen beter weten in

‘Ik heb nog nooit van die jongen gehoord. Eigenlijk is hij helemaal niks’, liet turner Yuri van Gelder de vaderlandse pers optekenen nadat de internationale turnbond Nashwan al Harazi -en dus niet Van Gelder- een wild card voor de Olympische spelen toebedeelde. Een begrijpelijk reactie van medaillekandidaat Van Gelder, maar niet geheel conform de Olympische gedachte. En ook niet conform de waarheid. (1278 woorden, zes beelden)

Vier jaar was Nashwan toen hij begon met turnen. Zijn oudere broers gymden al dagelijks. Niet in een gymzaal, maar op de rotsige grond van wat ooit een parkje was, in een middenklassewijk van Sana’a, hoofdstad van Jemen. De takken van een de weinige bomen waren de rekstok.

Kleine Nashwan deed vanzelfsprekend zijn broers na. Maakte overal waar hij kwam radslagen en salto’s. Op school, op straat, in het huis. ‘Zo vaak dat mijn broers zeiden dat ik er eens mee moest ophouden, ik zou nog wat breken’, vertelt Nashwan (21) in de huiskamer van de familie Al Harazi, in een middle-classbuitenwijk van Sana´a. De medailles hangen in bosjes aan de muur, de glimmende bekers verstoppen de vensterbank.

Nashwan al Harazi (4)
Nashwam thuis, in Sana’a, Yemen

Uitgezonden Chinese turncoaches -ook zij trainden in het park- spotten het talent, ontfermden zich over het kleine ventje en begonnen met het slijpen van de diamant. Eerst op de kale grond van hetzelfde park, later regelden ze een zaaltje, met daarin een judomat, herinnert Nashwan zich zijn jonge jaren.

Tien jaar was hij toen hij voor het eerst mee mocht naar China. Uitzonderlijk jong, maar zijn ouders hadden vertrouwen in de Chinese coach. ‘Hij kwam vaak bij ons thuis. Hij was als een vader voor me. In China woonde ik bij hem thuis. Moest wel wennen aan het eten, in het begin was ik dagen ziek.’ Maar daarna ging Nashwan met sprongen vooruit. Hij leerde turnen als een Chinees.

Vier keer nog ging Nashwan daarna naar China, in een uitwisselingsprogramma. Elke keer weer begon hij ruim onder het niveau van de leeftijdgenoten, om daar in een paar maanden bovenuit te stijgen. En er terug in Jemen weer onder te zakken. Want oefenruimte was en is er maar sporadisch in Sana’a, waar topsport maar weinigen interesseert.

‘Sport is spel, iets voor kinderen, zo denken ze hier. Als je zonodig wil sporten, ga je gang. Maar verder niets om je druk om te maken.’ Ter illustratie; aan de ringen en de rekstok heeft Nashwan nooit leren turnen, want die waren er niet in Jemen. Daar waren de plafonds in de provisorische gymzaaltjes te laag voor.

Nashwan al Harazi (1)
Buiten, met een neefje en diens vriendjes

De turn-disciplines vloer en sprong zijn daarom Nashwan’s beste onderdelen. Op de pan-Arabische spelen is winnen inmiddels ‘gewoon’ voor Nashwan. Op de West-Aziatische spelen is de concurrentie al een tikkie sterker, maar ook daar haalt Nashwan regelmatig het podium. In 2006 mocht Nashwan voor het eerst naar de wereldkampioenschappen, in Denemarken.

Voor een topklassering miste de kleine, tanige turner nog de broodnodige ervaring. ‘Neem de afzet bij de sprong. Ik ben gewend dat ik flink moet afzetten, anders kom ik niet hoog genoeg. Maar op zo’n toernooi zijn de toestellen allemaal nieuw, de veren nog niet versleten, dus kom ik veel te hoog.’ Vorig jaar, op het WK in Stuttgart, gooide een polsblessure roet in het eten.

Tijdens korte stages in Engeland en de VS heeft Nashwan de afgelopen twee jaar eindelijk kennis kunnen maken met de andere onderdelen van de meerkamp: de ringen, de brug en de rekstok. In de Amerikaanse turncoach Jim Holt heeft Nashwan ovendien een nieuwe turnvader gevonden. In maart belde Holt zelf het grote nieuws door naar Jemen: dat Nashwan op de deelnemerslijst van de Olympische Spelen stond. ‘Ik ben direct het internet op gesurfd. Ik kon mijn ogen niet geloven. Het stond er echt.’

De boze reacties uit Nederland en van Van Gelder kent Nashwan niet, al heeft hij zo zijn vermoedens. Een onzekere glimlach volgt op de vraag of hij wel een kans maakt in Beijing. Het zou ongepast zijn voor een moslim te zeggen: ik ga winnen. Dus wordt het: ‘Inshaallah. Ik hoop het. De mensen in de buurt wensen me constant geluk. Ze zeggen: we gaan voor je bidden.’

Nashwan al Harazi (2)
Nogmaals, de jongens zeggen hard te gaan juichen als Nashwan op tv komt

Ter voorbereiding op Bejing volgt nog een trainingskamp in Engeland. Een oudere broer neemt de rol van coach de komende maanden op zich. ‘Hij heeft sport en coaching gestudeerd in Algerije. Zijn gezinnetje zal hem even moeten missen, ook zijn zoontje van drie. Die wil altijd mee naar de gymzaal. We hebben een grote familie. Morgen is het vrijdag, dan komen ze allemaal, zitten hier 36 mensen in de kamers.’

De Al Harazi’s zijn Ismaili’s, een nogal vrijzinnige afsplitsing binnen de shi’itische Islam, afkomstig uit het hooggebergte ten westen van Sana’a. Ismaili koffie was de eerste koffie op de wereldmarkt, en is nog steeds beroemd bij koffiekenners wereldwijd.

Zo beroemd is Nashwan nog niet, ook niet in Jemen. De media berichtten ruimhartig over de voor Jemen volstrekt unieke prestaties van Nashwan. Zijn posters hingen na het behalen van de gouden medaille op reclameborden en overheidsgebouwen. Maar beklijven doet dat niet in Jemen. Op straat herkent niemand hem. Daar zijn de vele problemen van alledag -of anders wel de volgende qatsessie- toch iets belangrijker voor.

Nashwan krijgt zijn turnpakken gedoneerd door buitenlandse collega’s, waaronder hij snel vrienden heeft gemaakt. Daarop naait zijn moeder dan een klein vlaggetje van Jemen. Nashwan’s school – een HEAO- wilde hem zelfs geen examens laten inhalen, alle medailles en voorbeeldfuncties ten spijt. ‘Topsport, daar hadden ze niets mee te maken. Daarom ben ik vorig jaar maar van school geswitcht.’

Nashwan al Harazi (6)
Nashwam op poster, op ministerie van jeugd en sport

Vier jaar geleden klopte Qatar nog op de deur, of Nashwan daar niet wilde komen trainen. ‘Dat wilde ik best. Alleen zou ik dan voor Qatar moeten uitkomen op wedstrijden. Dat mocht niet van Jemen.’ Niet helemaal eerlijk, vindt Nashwan, want erg veel doet Jemen niet voor de turnsport.

Dat Nashwan een rolmodel zou kunnen zijn, dat is hier nog niet doorgedrongen, net zomin als een verschijnsel als sponsoring. Gelukkig komt hij uit een sportsminded familie. ‘Mijn vader betaalt nog steeds mijn levensonderhoud, en andere kosten.’

De voortdurende strijd om trainingsfaciliteiten en steun is Nashwan inmiddels wel een beetje beu. ‘Na de spelen ga ik stoppen. Het is gewoon te moeilijk. Ik krijg te weinig steun, moet voortdurend bij mijn familie aankloppen. Dat gaat vervelen. Ik wil zo langzamerhand op eigen benen staan, mijn eigen leven vormgeven. Studeren, trouwen, misschien coachen in de VS.’ De aarzeling klinkt door in Nashwans stem. Hij is immers pas eenentwintig, en eigenlijk nog lang niet op zijn sportieve top. Mocht er alsnog hulp komen, dan zet Nashwan zijn toekomst nog even in de ijskast.

update: De Britse ambassade heeft besloten Nashwan Al Harazi geen visum te verstrekken. Nashwan mikte vervolgens op trainingskamp in China, waar de voorzieningen een stuk minder zijn, maar daarvoor ontbraken weer de financiën, omdat de Jemenitische Olympische Comite niet met steun over de brug kwam.

Nashwan al Harazi (3)
Nashwan wint medialles tijdens een regionaal toenooi

Kader:
De gedachte achter de wildcards van de turnbond is wil om de turnsport verder te verspreiden. De wildcards voor Jemen en Vietnam (dat de andere wildcard kreeg) moeten de turnsport in deze regio’s een flinke zet geven. Volgens turncoach Jim Holt zal Al Harazi’s deelname aan de OS het gezicht van de turnsport in de Golflanden grondig veranderen, en een aardverschuiving betekenen in de ontwikkeling van het turnen in het Midden Oosten.
In augustus zal Nashwan gezelschap krijgen van drie andere Jemenitische deelnemers: een atleet, een zwemmer en een atlete. Kan dat, een Jemenitische in shorts? Nashwan: ‘Ze komt uit Aden, daar zijn ze wat opener. Ik geloof dat ze het volgend jaar hier ook gaan proberen met meisjessport. Mocht ik een dochter krijgen dan zou ik haar ook graag zien gymmen. Alleen liever niet hier in Sana’a. Dan wordt er teveel kwaad gesproken over haar.’

______________

Waardeer dit artikel!!

Bovenstaand stukje werd je gratis aangeboden. Als je dat waardeert en dat wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand houden.

NB: Zonder kosten, elke cent komt in het journalistenbeursje
Naar doneren, veilig en in twee kliks. Thnx!

Geef een reactie